شديد هر كه پس از فراغ از عمره به حجّ پرداخته باشد ميسر نشود قربان كند).

يعنى هر گاه از ترس دشمن و يا بيمارى و يا هر مانع ديگر ايمن يافتيد پس هر قربانى كه ممكن شد بدهيد.

حجّ تمتّع از نظر ما (شيعه) فرض كسى است كه در مسجد الحرام حاضر نباشد و حد اقل، دوازده ميل از هر طرف با مكه فاصله داشته باشد.

و حكم عمره تمتّع اينست كه شخص در ماه‌هاى حرام از ميقات محرم شده داخل مكه شود طواف كند و سعى بين صفا و مروه نمايد و پس از تقصير (كوتاه كردن ناخن يا موى سر) از احرام خارج گردد و بار ديگر براى حج از مسجد الحرام احرام به بندد و بسوى عرفات خارج شود سپس بمشعر رود و اعمال حج را آن چنان كه در كتاب‌هاى فقهى نوشته شده انجام دهد و در بعضى از آنچه گفته شد ميان دانشمندان اختلاف است.

قربانى حج تمتّع بدون ترديد و اختلاف واجب است بنصّ آيه كريمه ولى خلاف در اينست كه آيا قربانى خود، يكى از اعمال است و يا جبران و فديه مى‌باشد ولى بعقيده ما خود قربانى يكى از اعمال مستقل حج است.

(فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيامُ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ ...)- كسى كه نه خود قربانى و نه پولش را دارد بر اوست روزه سه روز در حج.

ما معتقديم اين سه روز هفتم و هشتم و نهم ذيحجه ميباشد اگر در اول دهه ذيحجه هم اگر سه روز بگيرد نيز كافى است ولى اگر روز هشتم و نهم را گرفت يك روز باقيمانده را بعد از ايام تشريق بايد قضا كند.

و اگر روز هشتم هم روزه نگرفت بايد پس از ايام تشريق سه روز بدنبال هم روزه بگيرد.

(وَ سَبْعَةٍ إِذا رَجَعْتُمْ ...)- و هفت روز ديگر را هنگامى كه بوطن خويش بازگشتيد روزه بگيريد اين دو قول را قتاده و عطا گفته‌اند.

مجاهد ميگويد منظور از مراجعت بازگشت از «منى» است يعنى پس از آنكه‌