باب: محل ورود (درب).

جهت نزول آيه‌

نقل شده كه معاذ بن جبل گفت: يا رسول اللَّه 6 يهوديان زياد از اهله (ماهها) از ما سؤال مى‌كنند. سپس اين آيه فرود آمد.

و قتاده مى‌گويد. براى ما گفته‌اند كه يهوديان به پيغمبر 6 مى‌گفتند:

چرا اين ماهها را پديد آورده‌اى؟ آن گاه اين آيه نازل گشت.

تفسير:

حكم ديگرى را اين آيات بيان ميكند باين صورت كه ميفرمايد: مردم از تو درباره «هلال» (ماه شب اول) و زياد و كم شدن حجم آن مى‌پرسند كه چه فلسفه و حكمتى در آن نهفته است؟

در پاسخ بگو: اين حالات مختلف ماه وسيله‌ايست براى تقدير و اندازه‌گيرى زمان‌ها كه در نتيجه آن در كارهاى دينى چون روزه ماه رمضان و افطار در ماه شوال و عدّه زنان و نيز از آن در كارهاى دنيوى بهره بردارى كرده و حساب كنيد.

زيرا اگر ماه هميشه بيك حالت و مثلًا مدور بود اين نتيجه بدست نمى‌آمد.

از اين آيه كه معيار و ملاك اندازه‌گيرى را «هلال» و حالات مختلف آن قرار داده ميتوان فهميد كه تنها ديدن ماه رمضان، ملاك واجب شدن روز و ديدن ماه شوال ميزان افطار است و حساب روزها ميزان نيست.

(لَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِها ...)- نيكى آن نيست كه از پشت ديوار بخانه‌ها درآئيد.

در معناى اين جمله سه قول گفته شده است:

1- در جاهليت رسم اين بود كه اگر كسى براى حجّ محرم مى‌شد از در خانه‌اش وارد نمى‌شد تا حجّش تمام شود و سوراخ‌هايى در پشت خانه‌ها باين منظور درست كرده بودند كه در آنها در اين هنگام داخل خارج ميشدند و مسلمانان از عمل‌