با مساكين معلوم است زيرا هر مسكينى طلب تصدق نميكند.

(وَ فِي الرِّقابِ ...)- در معناى آن دو وجه است:

1- مراد اين است كه مطلق بردگان را بخرد و آزاد كند.

2- منظور اين است كه مال خود را در راه آزاد ساختن «مكاتبين» يعنى بردگانى كه با مالكين خود قراردادى بسته‌اند كه مبلغ معيّنى بآنها بدهند تا آزاد شوند، خرج كند.

مؤلّف: چون هر دو وجه از آيه احتمال ميرود بهتر آنست كه آن بر هر دو حمل شود چنان كه اختيار جبّائى و رمّانى نيز همين است.

اين آيه مخصوص زكاة نيست‌

در اينكه آيه دلالت بر وجوب اداء مالى كه بعنوان زكاة در مال شخص معين گرديده است هيچ اختلافى نيست و ابن عباس ميگويد در مال، حقوق واجبى غير از زكاة نيز هست و آيه بآن نيز دلالت دارد شعبى نيز گفته است اين آيه بر وجوب اداء حقوق غير از زكاة كه بمال شخص تعلق ميگيرد از قبيل انفاق بر كسانى كه واجب النفقه هستند و انفاق باندازه «سدّ رمق» بر كسى كه در معرض تلف قرار گرفته و از قبيل اداء نذرها و كفّاره‌ها، دلالت دارد.

مؤلّف اموالى كه انسان بر وجه مستحبّ و بمنظور جلب تقرّب پروردگار ميدهد مسلّماً در آيه داخل است زيرا همه اينها جزء «برّ» يعنى نيكوكارى است كه در آيه ذكر شده است جبّائى نيز همين قول را اختيار كرده است. مفسّرين مى‌گويند اساساً جائز نيست كه آيه را تنها بر زكاة واجب حمل كنيم زيرا آن بطور خصوص در همين آيه در جمله بعد ذكر گرديده است.

باين نكته نيز بايد توجّه داشت كه خداوند از اين نظر اين طبقات را ذكر نموده است كه غالباً اضطرار و احتياج در اينها تحقّق پيدا مى‌كند و گرنه «برّ» يعنى نيكوكارى كه مورد تشويق آيه واقع شده است در زمينه انفاق و احسان داراى معناى وسيعى است.