سؤال اگر معتزله بگويند ممكن است اعطاء چيزى از جانب خداوند در عين حال كه واجب است نعمت هم باشد تا با اتّصاف او به «رحيم» بودن منافات نداشته باشد چنان كه بر خداوند لازم است عقلا در برابر اعمال نيك بندگان ثواب بدهد و در عين حال اعطاء آن نعمت هم محسوب ميگردد و همچنين بر او عقلا لازم است كه در برابر تحمّل دردها و امراض باشخاص پاداش بدهد و اعطاء آن، نعمت هم هست جواب در جواب مى‌گوييم در مورد ثواب و پاداش ضرورت عقلى ايجاب كرده است كه ما آن را واجب بدانيم ولى در مورد توبه ضرورتى ايجاب نمى‌كند كه اسقاط عقاب از گناهكار را بر خداوند عقلا واجب بدانيم و لذا قول اصحاب ما كه اسقاط عذاب از تائب فقط از روى تفضّل است صحيح است.

[سوره البقرة (2): آيات 161 تا 162]

(إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ أُولئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ الْمَلائِكَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ (161) خالِدِينَ فِيها لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ (162))

[ترجمه‌]

كسانى كه كافرند و با عقيده كفر مردند لعنت خداوند و ملائكه و همه مردم بر آنان نازل ميشود (161) هميشه لعنت شامل آنها ميشود و بر عذاب آنها تخفيف داده نشود و بآنان مهلت عذرخواهى داده نميشود

شرح لغات‌

النّاس: مردم واحد آن در «معنا» انسان است ولى در لفظ واحد ندارد و مانند «نَفر» «و رهط» اسم جمع است.

خلود: لزوم هميشگى. فرق ميان خلود و دوام اين است كه دوام هميشگى وجود است نسبت بگذشته هر چند در آينده منقطع شود ولى خلود هميشگى است نسبت بآينده.

عذاب: دردى كه داراى امتداد است.