تفسير:

اين آيه نيز مربوط بامر قبله است‌( وَ لِكُلٍّ وِجْهَةٌ ...)- در معناى اين جمله چهار قول است:

1- مجاهد و بيشتر مفسرين ميگويند مراد اين است براى هر ملّتى از يهود و نصارى قبله‌اى است».

2- حسن ميگويد: «منظور اين است كه براى هر پيغمبر و صاحب ملّتى طريقه‌اى است و آن» «اسلام» است هر چند احكام آن بر حسب شرايع و اديان مختلف فرق ميكند ولى اصل طريقه هر پيغمبر «دين اسلام» است اين جمله مثل آنست كه فرمود:(لِكُلٍّ جَعَلْنا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَ مِنْهاجاً)[1] كه منظور شرايع پيغمبران است».

3- قتاده ميگويد: «مقصود اين است كه براى هر يك از ملل مسلمان و اهل كتاب قبله مخصوصى است كه قبله آنها بيت المقدس‌[2] و قبله مسلمانان كعبه است».

4- جبائى گفته است: «مراد اين است كه براى هر طائفه‌اى از مسلمانان جهتى است در استقبال كعبه كه بآن جهت توجّه ميكنند عدّه‌اى از پشت سر خانه كعبه و عده‌اى از روبرو طايفه‌اى از طرف راست و جمعى از طرف چپ هر يك جهت مخصوصى را مورد توجّه و استقبال خود قرار ميدهند».

(هُوَ مُوَلِّيها ...)- خدا آن ملل و طوايف را بآن جهت برگردانده است يعنى امر فرموده است كه بآن جهت در نماز خود توجه كنند و دليل اين موضوع، گفتار خداوند است كه فرمود:(فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضاها)[3] يعنى ترا بسوى قبله‌اى كه آن را دوست ميدارى برميگردانم.

بعضى گفته‌اند: «مراد اين است: كه الكل مول لوجهة وجهه او نفسه يعنى‌

[1] آيه 48 سوره مائده يعنى ما بر هر قومى شريعت و طريقه‌اى مقرّر داشتيم.

[2] اين مطلب با آنچه قبلا گفته شد كه قبله نصارى محل تولّد حضرت عيسى 7 است منافات دارد.

[3] در آيه 144 سوره بقره