(اى پيامبر، ص) راهنماى كوران از گمرهى آنان و نتوانى بشنوانى (سخنت را) مگر به آنانكه بخواهند ايمان بآيات آورند پس ايشان تسليم شوندگانند. خداوند است كه خلق نموده شما را از سستى سپس قرار داده بعد از سستى توانايى سپس قرار داده از بعد توانايى سستى و پيرى ميآفريند آن نوع كه خواهد و او داناى توانا است. و روزى كه ساعت (قيامت) بپا شود سوگند ياد ميكنند گنهكاران كه درنگ نكردند جز يك ساعت اينچنين بودند (در دنيا) كه دروغ ميگفتند.

قرائت:

و لا تسمع الصم الدعاء: «ابن كثير و عباس» از «ابى عمر» نقل كرده كه او «لا يسمع» قرائت نموده و بقيه «لا تسمع» خوانده‌اند و در سوره نمل اشاره باين مطلب شد.

من ضعف: «عاصم و حمزه» آن را به «ضاد» مضمومه و ديگران با فتحه خوانده‌اند و در سوره انفال هم باين موضوع اشاره شد.

اعراب:

(لَئِنْ أَرْسَلْنا): جواب شرط در اينجا محذوف شده زيرا با جواب قسم بى نياز از او ميشويم و «ظلموا» بمعنى «ليظلن» بوده چنان كه «ارسلنا» بمعنى «نرسل» است و بنا بر اين (لظلوا) هم جواب قسم و هم جواب از شرط واقع شده بلكه در قسم سزاوارتر بوده چون او مقدم بر شرط است و اگر بخواهيم شرط مقدم باشد تقدير كلام «ان ارسلنا ريحاً فظلوا و اللَّه يكفرون» خواهد بود.

«اهل بصره» لام در «لئن» را لام توطئه قسم ناميده و «اهل كوفه» آن را لام انذار قسم مى‌نامند. و معنى «لظلوا» آنست كه در اول روز كه هنگام ظل و سايه خورشيد است كفران نعمت كنند.

مقصود:

سپس خداوند توبيخ نموده افرادى را كه كفران نعمت كنند و چنين ميفرمايد:

(وَ لَئِنْ أَرْسَلْنا رِيحاً): و اگر فرستاديم بادى را كه سرد بوده تا آن اشجار و سبزه‌ها را زرد و خشك نمايد.