نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 18 صفحه : 32
لايق خدايى است كه بتواند اين كارها را
انجام دهد.
اكنون خداوند متعال حكايت از دعاى ابراهيم ميكند:
(رَبِّ هَبْ لِي حُكْماً وَ أَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ): خدايا بمن حكمت و دانش- و بقولى نبوت- ببخش و مرا از لحاظ درجه و
منزلت، به پيامبران پيش از من ملحق گردان.
برخى گويند: يعنى چنان لطفى در بارهام كن كه شايستگى پيوستن به
انبياء پيدا كنم.
از اين آيه اهميت صلاح و صالح بودن به خوبى معلوم ميشود. منظور از
صلاح اين است كه انسان در راه اوامر الهى استقامت نشان دهد.
(وَ اجْعَلْ لِي لِسانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ): و مرا در ميان امتهاى بعدى مورد قبول و ستايش ايشان قرار ده.
اين دعاى ابراهيم را خداوند مستجاب فرمود. از اين جهت است كه پيروان
همه اديان ابراهيم را ستايش ميكنند و نبوت او را قبول دارند.
عرب لسان را به جاى قول مىگذارد و همچنين به جاى لغت.
برخى گويند: يعنى در ميان آخرين امت، فرزند خوبى بمن عطا كن كه زبان
به راستى گشايد و قيام به حق كند و منظور محمد 6 است.
(وَ اجْعَلْنِي مِنْ وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ): و مرا از وارثان فردوس برين قرار ده.
(وَ اغْفِرْ لِأَبِي إِنَّهُ كانَ مِنَ الضَّالِّينَ): و پدرم را بيامرز كه از راه صواب دور و منحرف گرديد.
علت اينكه او را گمراه مىنامد اين است كه كفر او از روى جهالت است
نه از روى عناد.
در باره وجه استغفار ابراهيم براى پدر در سوره توبه سخن گفتهايم.[1]
[1]- آزر پدر حقيقى ابراهيم نيست. زيرا انبياء بايد از نسل پاكان
و نيكان باشند. از آنجا كه ابراهيم به آزر وعده طلب مغفرت داده بود( سَلامٌ
عَلَيْكَ سَأَسْتَغْفِرُ لَكَ رَبِّي، مريم 49) در اينجا برايش طلب مغفرت مىكند و
لذا در آيه ديگر مىگويد:« وَ ما كانَ اسْتِغْفارُ إِبْراهِيمَ لِأَبِيهِ إِلَّا
عَنْ( مَوْعِدَةٍ وَعَدَها إِيَّاهُ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ
لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ( توبه 114) يعنى استغفار ابراهيم براى پدر بواسطه
وعدهاى بود كه به او داده بود و چون براى ابراهيم معلوم شد كه او دشمن خداست از
او تبرى جست.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 18 صفحه : 32