براى شما روشنى مى‌آورد؟ آيا نمى‌شنويد؟ بگو: مى‌بينيد؟ اگر روز را تا قيامت بر شما ادامه دهد، چه كسى جز خدا براى شما شب مى‌آورد كه در آن بياراميد؟ آيا نمى‌بينيد؟ از رحمت خداست كه شب و روز را براى شما آفريده است تا در شب بياراميد و در روز از فضلش به جستجو پردازيد، باشد كه شكر كنيد. روزى كه آنها را ندا كرده، گويد: كجايند آنهايى كه مى‌پنداشتند شريك ما هستند؟ از ميان هر امتى گواهى بيرون آورده، گوئيم: برهان خود را بياوريد آن وقت ميدانيد كه حق براى خداست و دروغها و افتراها از دست آنها خارج است.

مقصود:

سپس بذكر دلائل توحيد پرداخته مى‌فرمايد:

(قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَداً إِلى‌ يَوْمِ الْقِيامَةِ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِضِياءٍ): اى محمد، به اهل مكه كه به پرستش بتها اشتغال دارند، بگو:

مى‌بينيد؟ اگر خداوند شب را دائمى و هميشگى قرار دهد و هرگز روز نشود، آيا خدايى هست كه روشنى مانند روشنى روز براى شما فراهم آورد؟ بديهى است آنها قادر نيستند جوابى به اين سؤال بدهند جز اينكه بگويند: كسى قادر به چنين عملى نيست. در نتيجه حجت بر آنها تمام ميشود و بايد اعتراف كنند كه جز خداوند يگانه كسى سزاوار پرستش نيست.

(أَ فَلا تَسْمَعُونَ‌): آيا موعظه را قبول نميكنيد؟ و بقولى: آيا دلائل خداوند را نميشنويد و در باره آن فكر نميكنيد؟

(قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ النَّهارَ سَرْمَداً إِلى‌ يَوْمِ الْقِيامَةِ مَنْ إِلهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فِيهِ‌): اى محمد، به آنها بگو: آيا مى‌بينيد؟ اگر خداوند روز را هميشگى سازد و تا روز قيامت شب فرا نرسد، آيا خدايى هست كه براى شما شب كند تا شب به استراحت بپردازيد و خستگى را بر طرف كنيد؟

(أَ فَلا تُبْصِرُونَ‌): آيا از راه بصيرت علم پيدا نميكنيد؟ برخى گويند: يعنى آيا شب و روز را مشاهده نميكنيد و در باره آنها نمى‌انديشيد تا بدانيد كه اين دو