برميخيزيم؟ يعنى چنين چيزى بعيد است و بايد انكار شود.

(لَقَدْ وُعِدْنا هذا نَحْنُ وَ آباؤُنا مِنْ قَبْلُ‌): اين وعده‌اى است كه از پيش به ما و پدرانمان داده شده و چيزى قابل قبول نبوده است.

(إِنْ هذا إِلَّا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ‌): اين مطلب چيزى جز گفته‌ها و اكاذيب گذشتگان نيست.

(قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ‌): اى محمد، به آنها بگو: در زمين بگرديد و عاقبت كسانى كه كافر شدند و معصيت خدا كردند، ببينيد كه چگونه خدا آنها را هلاك كرد و ديار آنها را ويران گردانيد.

(وَ لا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَ لا تَكُنْ فِي ضَيْقٍ مِمَّا يَمْكُرُونَ‌): بر تكذيب و بى‌ايمانى آنها غمگين مباش و از نيرنگ‌هاى آنها نترس كه خداوند حافظ و ياور تست.

(وَ يَقُولُونَ مَتى‌ هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ‌): مى‌گويند: اين وعده‌اى كه بما ميدهى، اگر راست است، كى خواهد بود؟

(قُلْ عَسى‌ أَنْ يَكُونَ رَدِفَ لَكُمْ بَعْضُ الَّذِي تَسْتَعْجِلُونَ‌): بگو: عذابى كه نسبت به آن عجله داريد، براى شما نزديك است.

(هر گاه كلمه «عسى» را خدا استعمال كند، دلالت بر وجوب دارد) يعنى گرفتار عذاب جنگ بدر خواهيد شد. پس از مرگ هم عذابهايى در انتظار شماست.

(وَ إِنَّ رَبَّكَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ‌): خداى تو به نعمتهاى دينى و دنيوى بر مردم تفضل ميكند.

برخى گفته‌اند: يعنى آنها را مهلت ميدهد كه توبه كنند.

فضل خدا زيادى نعمت اوست كه ايجاب شكر ميكند و عدل، حق بنده است.

البته فضل خداوند نسبت به بندگان مطابق حكمت و مصلحت است.

(وَ لَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَشْكُرُونَ‌): ولى بيشتر ايشان شكر نعمت‌هاى خدا را بجا نمى‌آورند.

(وَ إِنَّ رَبَّكَ لَيَعْلَمُ ما تُكِنُّ صُدُورُهُمْ وَ ما يُعْلِنُونَ‌): خداوند به آنچه در