(قُلْ أَ فَلا تَذَكَّرُونَ‌): بگو: چرا تفكر نميكنيد تا بدانيد كه خدايى كه بر خلق قادر است، بر زنده كردن هم قادر است. زيرا زنده كردن مردگان دشوارتر از خلقت موجودات نيست، سپس براى تأكيد استدلال مى‌فرمايد:

(قُلْ مَنْ رَبُّ السَّماواتِ السَّبْعِ وَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ‌): به آنها بگو: مالك آسمانها و متصرف در آنها و مالك عرش و مدبر آن كيست؟ زيرا آنها مقر بودند كه خداوند آفريننده آسمانهاست و فرشتگان سكنه آسمانهايند و عرش عبارت از ملك است.

(سَيَقُولُونَ لِلَّهِ‌): خواهند گفت كه خداى آسمانها و عرش خداوند است و همه اينها از آن خدا است.

(قُلْ أَ فَلا تَتَّقُونَ‌): اكنون دليلى ندارند. بنا بر اين به آنها بگو: چرا از عذاب خدا نمى‌پرهيزيد و توحيد را منكر مى‌شويد و در عبادت شريك براى خدا قرار ميدهيد و قيامت را منكريد؟

(قُلْ مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ): ملكوت صفت مبالغه از ملك است، نظير جبروت و رهبوت. مجاهد گويد:(مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ) يعنى خزانه‌هاى چيزها، پس مقصود اين است كه بگو: ملك حقيقى چيزها يا خزانه چيزها بدست كيست؟

(وَ هُوَ يُجِيرُ وَ لا يُجارُ عَلَيْهِ‌): او هر كه را بخواهد از بدى حفظ ميكند و هر كه را نخواهد حفظ نميكند. احتمال داده ميشود كه: منظور از آن همين دنيا باشد.

يعنى اگر كسى بخواهد بنده‌اى را بدى برساند خدا مى‌تواند جلوگيرى كند و اگر خدا بخواهد بنده‌اى را گرفتار كند، كسى نميتواند او را حفظ كند. احتمال ديگر اين است كه: منظور آخرت باشد. يعنى در آخرت بندگان را از عذاب حفظ ميكند و كسى ديگر نميتواند حفظ كند.

(إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ‌): اگر اين را ميدانيد، اجابت كنيد.

(سَيَقُولُونَ لِلَّهِ قُلْ فَأَنَّى تُسْحَرُونَ‌): خواهند گفت از خداست. بگو: پس چرا حق را باطل و صحيح را فاسد مى‌پنداريد؟ با اينكه حق واضح و از باطل جداست.

برخى گويند: يعنى چگونه از تشخيص حق نابينا شده و از آن منع ميكنيد؟ برخى‌