جز او ميخوانند باطل است و خداوند بلند مقام و بزرگ است. آيا نمى‌بينى كه خداوند از آسمان آب فرستاد و زمين سبز گرديد؟ خداوند داراى لطف و آگاه است. او راست آنچه در آسمانهاست و آنچه در زمين است و خدا بى‌نياز و ستوده است. آيا نمى‌بينى كه خدا آنچه در زمين است براى شما رام كرده و كشتى بفرمانش در دريا جارى است و آسمان را از اينكه بر زمين بيفتد، حفظ ميكند، مگر اينكه به اراده‌اش باشد؟ خداوند بمردم مهربان و رحيم است.

قرائت:

يدعون: عراقيان- بجز ابو بكر- در اينجا و در سوره لقمان به ياء و ديگران به تاء خوانده‌اند. قرائت تاء بنا بر اين است كه خطاب به مشركين باشد. چنان كه در آيه:(يا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ ...) (حج 73) مشركين هم جزء مخاطبينند. و قرائت ياء بنا بر حكايت است. نظير:(يَكادُونَ يَسْطُونَ) (حج 72).

اعراب:

(فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ‌): رفع فعل بخاطر آن است كه جواب استفهام نيست. بلكه منظور خبر است. نظير قول شاعر:

آيا از خانه و كاشانه كهن سؤال نكردى كه نطق كند؟ و آيا امروز بيابان هموار ترا خبر خواهد داد؟

مقصود:

(ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهارِ وَ يُولِجُ النَّهارَ فِي اللَّيْلِ‌): اين يارى و كمك بخاطر اين است كه خداوند قسمتى از ساعات شب را كم كرده، داخل روز و قسمتى از ساعات روز را كم كرده، داخل شب ميكند.

(وَ أَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ): خداوند دعاى مؤمنين را مى‌شنود و بحال آنها بصير است.

(ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُ‌): اين يارى و مدد الهى نسبت به مؤمنين بخاطر اين است كه او در گفتار و كردار، صاحب حق است. برخى گفته‌اند: يعنى صفات عظمت و