نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 16 صفحه : 55
(وَ نَزَّلْنا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَ
السَّلْوى): در بيابان «تيه» بر شما من و سلوى نازل كرديم.[1](
كُلُوا مِنْ طَيِّباتِ ما رَزَقْناكُمْ): از چيزهاى پاكيزهاى
كه به شما روزى كردهايم، بخوريد.
اين دستور، براى اباحه است نه براى وجوب.
(وَ لا تَطْغَوْا فِيهِ): تعدى نكنيد و بوجهى
كه بر شما حرام شده است، نخوريد.
برخى گفتهاند: يعنى از حلال بحرام تجاوز نكنيد. و برخى گفتهاند:
روزى حلال را براى نيرو گرفتن در راه معصيت نخوريد.
(فَيَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبِي):
زيرا گرفتار خشم من خواهيد شد.
(وَ مَنْ يَحْلِلْ عَلَيْهِ غَضَبِي فَقَدْ هَوى): هر كس گرفتار خشم من شود، هلاك ميگردد. «هوى» سقوط از بالا به زير
است و اين چيزى جز هلاك شدن يا سقوط در آتش جهنم نيست.
(وَ إِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً
ثُمَّ اهْتَدى): من آمرزگار كسى هستم كه توبه كند و بخدا و رسولش ايمان آورد و
وظائف خود را انجام دهد و تا لحظه مرگ، ايمان را از دست ندهد.
امام باقر (ع) فرمود: منظور از «اهتدى» اين است كه به ولايت اهل بيت
نائل آيد. بخدا قسم، اگر مردى تمام عمر در ميان ركن و مقام ابراهيم خدا را عبادت
كند، آن گاه بميرد و از ولايت ما دور باشد، خدا او را بر پيشانى در جهنم ساقط
ميكند.
اين روايت را ابو القاسم حسكانى به اسناد خويش نقل كرده و عياشى در
تفسير خود به طرق مختلفى آورده است.
(وَ ما أَعْجَلَكَ عَنْ قَوْمِكَ يا مُوسى):
ابن اسحاق گويد: وعده اين بود كه موسى به اتفاق قوم يا جماعتى از بزرگان قوم، به
كوه طور آيد. اما وى بر اثر شوق زياد، شتاب كرد و به تنهايى آمد و منتظر بود كه
آنها بدنبالش بيايند. از اينرو خداوند به او فرمود: «چه باعث شد كه عجله كردى و
قوم را با خود نياوردى؟!»
[1]- براى تفصيل بيشتر رجوع شود به تفسير سوره بقره آيه 57
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 16 صفحه : 55