نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 16 صفحه : 219
(إِنَّ اللَّهَ يُدافِعُ عَنِ الَّذِينَ
آمَنُوا): در اين آيه مؤمنين را بشارت پيروزى داده،
مىفرمايد: خداوند بمنظور دفاع از مؤمنين، غائله مشركين را بر طرف مىكند و مؤمنين
را يارى ميدهد.
(إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ كُلَّ خَوَّانٍ كَفُورٍ): آنهايى را كه بخدا خيانت كرده، براى او شريك قرار داده و كفر پيشه
كردهاند، دوست نميدارد.
زجاج گويد: هر كه نام غير خدا را بر قربانيها ببرد، خائن كفر پيشه
است.
پس از بشارت به دفاع و نصرت مؤمنين، بيان مىكند كه آنها براى جنگ با
مشركين از جانب خدا مأذونند.
(أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا): به اين جهت به آنها اذن داده شده، كه ظلم ديدهاند برنامه مشركين
اذيت و آزار مسلمين بود. روزى نبود كه مجروح يا دست و پا شكسته مسلمانى نزد پيامبر
خدا نيايد و شكايت نكند. اما پيامبر خدا به آنها مىفرمود: صبر كنيد. من مأمور به
جنگ نيستم. همين كه بمدينه هجرت كرد، اين آيه نازل شد و اين اولين آيهاى است كه
در باره جنگهاى اسلامى نازل شده است.
(وَ إِنَّ اللَّهَ عَلى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ):
آنها را وعده پيروزى داده، مىفرمايد: خدا آنها را يارى ميكند و بر يارى آنها قادر
است.
سپس به بيان وضع زندگى آنها پرداخته، مىفرمايد:
(الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ
يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ): آنها كه از مكه اخراج شدند
و بمدينه يا حبشه رفتند. اگر مراد رفتن بمدينه باشد، آيه مدنى است و اگر مراد حبشه
باشد، آيه مكى است. اين اخراج به اين صورت بود كه آنها را بقدرى اذيت كردند و تحت
فشار قرار دادند كه ناچار شدند جلاى وطن كنند و اين كار ناحق بود. زيرا مىگفتند:
پروردگار ما خداى يكتاست.
امام باقر (ع) مىفرمايد: اين آيه در باره مهاجرين نازل شده و در
باره آل محمد 6 نيز جارى است زيرا آنها نيز از وطنشان اخراج و ترسانيده شدند.