خود ساختمان را بفروشند يا كرايه دهند. اما نسبت به زمين حقى ندارند).

برخى گويند: مراد از مسجد الحرام خود مسجد است. بر حسب ظاهر اين قول صحيح است. پس مقصود اين است كه مسجد الحرام را نمازگاهشان و محل اعمال حجشان قرار داده‌ايم. از اين لحاظ بومى و غير بومى داراى حق مشترك هستند. اما مشتركين خود را ارباب و صاحب اختيار مسجد ميدانستند و مسلمانها را از نماز خواندن در مسجد و طواف منع مى‌كردند.

(وَ مَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ مِنْ عَذابٍ أَلِيمٍ‌): الحاد انحراف است. برخى گويند: مقصود شرك است و برخى گويند: منظور حلال شمردن محرمات و ارتكاب گناهان است. يعنى هر كه مشرك شود و از اين راه ظلم كند يا مرتكب حرام و گناه شود، او را از عذاب دردناك مى‌چشانيم.

برخى گويند: اين آيه در باره كسانى نازل شده است كه در سال حديبية پيامبر را از ورود بمكه منع كردند.

(وَ إِذْ بَوَّأْنا لِإِبْراهِيمَ مَكانَ الْبَيْتِ‌): بياد آور هنگامى را كه جاى خانه را براى ابراهيم آماده كرديم و به او نشان داديم.

سدى گويد: ابراهيم نميدانست كعبه را كجا بسازد. خداوند بادى سخت فرستاد تا خاك‌ها را از روى پايه‌هاى اصلى كعبه كه در زمان طوفان نوح ويران شده بود، برداشت و پايه‌ها آشكار گرديد.

(أَنْ لا تُشْرِكْ بِي شَيْئاً): و به او وحى كرديم كه جز مرا عبادت نكند و در اينخانه بتوحيد مرا بخواند.

(وَ طَهِّرْ بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَ الْقائِمِينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُودِ): و خانه‌ام را از لوث شرك و بت‌پرستى براى طواف كنندگان و قيام كنندگان و راكعان و ساجدان پاك گردان.

مقصود از قيام كنندگان بقولى اهل مكه و بقولى نماز گزار است.

(وَ أَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِ‌): در ميان مردم ندا كن و اعلام حج بده.

اين آيه خطاب به كيست؟