بقولى يعنى وقت بلوغ و احتلام. در باره «اشد» و اقوال علماء در باره آن قبلا گفتگو كرده‌ايم.

(وَ مِنْكُمْ مَنْ يُتَوَفَّى‌): بعضى از شما پيش از بلوغ مى‌ميريد.

(وَ مِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِلى‌ أَرْذَلِ الْعُمُرِ): و بعضى از شما به سن پيرى مى‌رسيد.

اين دوره را باين جهت، پست‌ترين دوره عمر مى‌نامد كه انسان در اين دوره فقط انتظار مرگ دارد، نه انتظار سلامت و نشاط و جوانى.

(لِكَيْلا يَعْلَمَ مِنْ بَعْدِ عِلْمٍ شَيْئاً): تا ديگر استفاده علم نكند و دانسته‌هاى خود را فراموش نمايد.

عكرمه گويد: كسى كه قرآن بخواند، اين حال را پيدا نميكند و به اين آيه استدلال كرده است:(ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلِينَ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ) (تين 5 و 6) آن گاه انسان را سفله سفلگان كرديم. مگر آنان كه ايمان آورده و عمل صالح كنند. عكرمه گويد: منظور قاريان قرآن است.

اكنون دليل ديگرى بر معاد آورده، مى‌فرمايد:

(وَ تَرَى الْأَرْضَ هامِدَةً فَإِذا أَنْزَلْنا عَلَيْهَا الْماءَ اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ‌): زمين را خشك و بى‌گياه مى‌بينى. همين كه باران بر آن فرستاديم، بوسيله گياهان نشاط و حيات و تحرك پيدا مى‌كند و گياهان آن افزايش مى‌يابد.

(وَ أَنْبَتَتْ مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهِيجٍ‌): و از انواع گياهان بهجت‌زا و نشاط انگيز و زيبا و خرم، مى‌روياند.