دعواهم: منصوب و خبر «زالت»( إِنْ كُنَّا): ممكن است شرطيه يا نافيه باشد.

(مَنْ عِنْدَهُ‌): مبتدا(لا يَسْتَكْبِرُونَ) خبر آن و ممكن است عطف بر(مَنْ فِي- السَّماواتِ) باشد. در اين صورت «لا يستكبرون و يسبحون و لا يفترون» همه حال هستند.

مقصود:

اكنون خداوند در بيان سرنوشت تكذيب كنندگان ميفرمايد:

(وَ كَمْ قَصَمْنا مِنْ قَرْيَةٍ كانَتْ ظالِمَةً): چه بسيار قريه‌ها كه اهل آنها كافر بودند و هلاكشان كرديم!( وَ أَنْشَأْنا بَعْدَها قَوْماً آخَرِينَ‌): و بعد از هلاك آنها قوم ديگرى بوجود آورديم.

(فَلَمَّا أَحَسُّوا بَأْسَنا إِذا هُمْ مِنْها يَرْكُضُونَ‌): همين كه عذاب ما را احساس كردند، از قريه يا عذاب به سرعت فرار كردند، چنان كه از دشمن فرار ميكنند.

(لا تَرْكُضُوا وَ ارْجِعُوا إِلى‌ ما أُتْرِفْتُمْ فِيهِ وَ مَساكِنِكُمْ‌): از راه توبيخ به آنها گفته مى‌شود: فرار نكنيد و برگرديد بسوى نعمتها و خانه‌هايى كه در آنها كافر شديد و ستم پيشه كرديد. مقصود اين است كه فرشتگان آنها را استهزاء كرده، به آنها مى‌گويند: برگرديد به سوى نعمتها و خانه‌ها.

(لَعَلَّكُمْ تُسْئَلُونَ‌): شايد در باره چيزهايى از دنيايتان از شما سؤال شود. زيرا شما اهل ثروت و نعمت بوديد. برخى گويند: يعنى رسول شما از شما درخواست كند كه ايمان آوريد. همانطورى كه پيش از نزول عذاب از شما درخواست ميكرد. اين هم استهزاست، يعنى ديگر راهى نيست. پس شما اكنون تدبر كنيد تا به آن ماجراى گرفتار نشويد.

(قالُوا يا وَيْلَنا إِنَّا كُنَّا ظالِمِينَ‌): از روى پشيمانى مى‌گفتند: واى بر ما كه بر خود ظلم كرديم زيرا فرستادگان خدايمان را تكذيب كرديم. يعنى با ديدن عذاب بگناه خود اعتراف مى‌كردند.

(فَما زالَتْ تِلْكَ دَعْواهُمْ حَتَّى جَعَلْناهُمْ حَصِيداً خامِدِينَ‌): آنها هم چنان‌