نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 15 صفحه : 67
در آيد كه هيچگونه گياهى در آن وجود نداشته
باشد و پاهاى انسان را بلغزاند و بعد از آنى كه اين زمين، سودمندترين زمينها بوده
است، بصورت زيانبخشترين اراضى در آيد.
(أَوْ يُصْبِحَ ماؤُها غَوْراً):
يا اينكه ممكن است اين آب، بخشكد و بزمين فرو رود و اين زمين از بىآبترين زمينها
شود.
(فَلَنْ تَسْتَطِيعَ لَهُ طَلَباً):
اگر اين آب، بزمين فرو رود، تو نمىتوانى آن را بدست آورى.
برخى گويند: يعنى اگر اين آب، بزمين فرو رفت و ناياب شد، نمىتوانى
آب ديگرى بدست آورى و محصولات خود را آبيارى كنى.
(وَ أُحِيطَ بِثَمَرِهِ): سرانجام، عذاب و
آفت آسمانى بر باغ فرود آمد و درختان را همگى در برگرفت و نخلها و تاكها را نابود
كرد. در خبر است كه: خداوند آتشى فرستاد و درختها را سوزانيد و آبها را بر زمين
فرو برد.
(فَأَصْبَحَ يُقَلِّبُ كَفَّيْهِ عَلى ما أَنْفَقَ فِيها): اين كافر خيرهسر، دستها را، بر هم مىزد و بر سرمايهاى كه در راه
پرورش درختان، خرج كرده بود، تأسف و حسرت ميخورد.
ابن عباس مىگويد: يعنى دست بر پشت دست مىزد. اين كار را معمولا در
موقع ندامت، انجام مىدهند. بنا بر اين علامت پشيمانى است.
(وَ هِيَ خاوِيَةٌ عَلى عُرُوشِها):
در حالى كه سقفهايى كه براى درختهاى انگور درست كرده بودند، بر زمين سقوط كرده و
پايهها بر سقفها افتاده بود. معمولا ابتدا سقف فرو مىريزد، سپس ديوار سقف
مىافتد.
برخى گويند: عروش، بناهاست. يعنى ديوار خانههايى كه با درختهاى
انگور ساخته بودند، باقى مانده بود اما خود درختها از بين رفته بودند و ديوار خالى
خيرى نداشت.
(وَ يَقُولُ يا لَيْتَنِي لَمْ أُشْرِكْ بِرَبِّي أَحَداً): بعد از آنكه ثروت را از دست داد، از كفر و بىباكى خود پشيمان شد،
اما اين پشيمانى سودى نداشت، زيرا از روى توجه
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 15 صفحه : 67