نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 15 صفحه : 203
او مىافزاييم و هرگز از عذاب او كاسته
نمىشود. «مدا» براى تأكيد فعل است.
(وَ نَرِثُهُ ما يَقُولُ): ما او را هلاك
مىكنيم و مال و اولادش را مالك مىشويم و مالكيت او را باطل مىكنيم. اين معنى از
ابن عباس و قتاده و ابن زيد است.
(وَ يَأْتِينا فَرْداً): و بدون مال و اولاد، تنها
و بيكس نزد ما مىآيد.
(وَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لِيَكُونُوا لَهُمْ
عِزًّا): اين كافران، بتها را بخدايى گرفتند براى اينكه در آخرت، از شفاعت
آنها بهرهمند گردند، زيرا آنها از بتها اميد شفاعت و نصرت داشتند و مىخواستند
بوسيله آنها كسب عزب كنند.
(كَلَّا): چنين نيست. اين بتها وسيله عزت و
سربلندى آنها نيستند، بلكه وسيله خوارى و عذاب آنها هستند.
(سَيَكْفُرُونَ بِعِبادَتِهِمْ):
ديرى نمىپايد كه منكر عبادت آنها مىشوند و بر اثر بدى عاقبت، از آنها تبرى
مىجويند و مىگويند:( وَ اللَّهِ رَبِّنا ما كُنَّا
مُشْرِكِينَ) (انعام 23: بخدا، پروردگار ما سوگند، ما مشرك نبودهايم).
برخى گويند: مقصود اين است كه بتها بعبادت مشركين كفر مىورزند و
آنها را تكذيب مىكنند. چنان كه از آنها نقل مىكنند كه مىگويند:( تَبَرَّأْنا إِلَيْكَ ما كانُوا إِيَّانا يَعْبُدُونَ) (قصص: 63 ما از آنها در پيشگاه تو تبرى مىجوييم. آنها ما را پرستش
نمىكردند) اين قول از جبائى است.
(وَ يَكُونُونَ عَلَيْهِمْ ضِدًّا):
اخفش گويد: «ضد» مثل «رسول و عدو» هم مفرد بكار مىرود، هم جمع. يعنى: بت پرستان
بهمكارى يكديگر، بر ضد اين خدايان قيام مىكنند و به تكذيب آنها مىپردازند.
برخى گويند: يعنى در آتش جهنم قرين و همدم يكديگرند و آنها را لعن
مىكنند و از آنها تبرى مىجويند. اين معنى از قتاده است.
قتيبى گويد: يعنى در دنيا بتها را دوست مىداشتند و در آخرت آنها را
دشمن مىدارند.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 15 صفحه : 203