نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 15 صفحه : 181
را دنبال كردند و بزودى كيفر بد كارى خود را
مىبينند. مگر كسانى كه توبه كنند و ايمان آورند و كار نيكو انجام دهند. اينان داخل
بهشت مىشوند و ستم نمىبينند.
لغت:
على: بزرگ و برتر. فرق ميان على و رفيع اين است كه على هم به معناى
مقتدر و هم بمعناى برتر است. اما رفيع تنها بمعناى كسى است كه برترى دارد. از اين
جهت خدا را رفيع نمىگويند: زيرا رفعت در مكان است. بلكه رفيع الدرجات مىگويند.
بكى: جمع باكى يعنى گريان. ممكن است مصدر باشد.
خلف: اين كلمه بفتح لام بمعناى جانشين صالح و به سكون لام به معناى
جانشين ناصالح است. گاهى هم هر كدام بمعناى ديگرى استعمال مىشود. لبيد گويد:
ذهب الذين يعاش فى اكنافهم
و بقيت فى خلف كجلد الاجرب
يعنى: آنان كه در پناه آنها زندگى شد، رفتند و كسانى باقى ماندند كه
سراسر نقص و عيب هستند.
اعراب:
(سُجَّداً وَ بُكِيًّا): حال.
(إِلَّا مَنْ تابَ): در محل نصب و استثناى
متصل. ممكنست استثناى منقطع و به معناى «لكن» باشد.
مقصود:
اكنون خداوند به نقل داستان ادريس پرداخته، مىفرمايد:
(وَ اذْكُرْ فِي الْكِتابِ إِدْرِيسَ إِنَّهُ كانَ صِدِّيقاً
نَبِيًّا): ادريس جد پدرى نوح است. نام او در تورات اخنوخ ضبط شده است. گويند:
علت اينكه ادريس ناميده شده اينست كه كتابها را زياد مىخوانده است. او اول كسى
بود كه خط نوشت و شغلش خياطى و اول خياط بود. گويند: خداوند نجوم و حساب و هيأت را
به او آموخت و اينها معجزه او بودند.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 15 صفحه : 181