كه مردم ستمكار عذاب را بنگرند، از آنها تخفيف داده نشود و آنها را مهلت ندهند.

لغت:

اكنان: جمع «كنّ» پناهگاه. «كن» به معناى پيراهن و زره و ... آمده است.

استعتاب: از عتاب است. «استعتبه» يعنى كار او را مورد انكار قرار دادم و در صدد اصلاحش بر آمدم.

اعراب:

(فَإِنْ تَوَلَّوْا): جمله شرط، به تقدير: «فان تولوا لم يلزمك تقصير من اجل توليهم» در اينجا جزاى شرط حذف شده، زيرا كلام دلالت بر آن دارد.

(لِلَّذِينَ كَفَرُوا): در محل رفع و نايب فاعل‌(لا يُؤْذَنُ)

مقصود:

اكنون خداوند به بيان نعمتهاى ديگر پرداخته، مى‌فرمايد:

(وَ اللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِمَّا خَلَقَ ظِلالًا): خداوند از درختها و بناها براى شما سايه‌ها، بوجود آورد، تا در پناه آنها از سرما و گرما محفوظ بمانيد.

(وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الْجِبالِ أَكْناناً): و در كوه‌ها غارها و پناهگاه‌هايى قرار داد كه در آنجا منزل گيريد.

(وَ جَعَلَ لَكُمْ سَرابِيلَ تَقِيكُمُ الْحَرَّ): ابن عباس و قتاده گويند: يعنى براى شما پيرانهايى از پنبه و كتان و پشم قرار داد تا شما را از گرما و سرما حفظ كند.

در اينجا فقط حفظ از گرما را ياد كرد با اينكه از لباسها بيشتر براى حفظ از سرما استفاده ميشود، نه گرما، زيرا هر چه از گرما مردم را حفظ كند، از سرما نيز حفظ مى‌كند، وانگهى مردم عرب بيشتر با گرما مواجه بودند نه سرما، بنا بر اين به چيزى احتياج داشتند كه جلو گرما را بگيرد، نه جلو سرما را. اين مطلب از عطاست.

علاوه بر اين، عرب، با ذكر يكى از دو چيز، از دومى چشم پوشى مى‌كند، زيرا معلوم است. شاعر گويد: