ندارد تا نيازمند باشد، زيرا او «رب الارباب» است.

(وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ‌): و او را در پادشاهى شريكى نيست، تا عاجز و محتاج باشد، زيرا عجز و احتياج، شايسته خدا نيست.

(وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِ‌): دوست و هم پيمانى ندارد كه در سختى‌ها و گرفتاريها او را كمك كند، زيرا آدم ضعيف، بكمك دوست احتياج دارد و خدا ضعيف نيست.

مجاهد گويد: يعنى او ناتوان نيست كه بديگران محتاج باشد و بوسيله آنها كسب عزت كند. او قادر است و معبودهاى ديگر ذليل و ناتوانند.

برخى گويند: در ميان مردم ذليل او را دوستى نيست، زيرا مردم كافر و فاسق، دوست خدا نيستند.

(وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيراً): خدا را آن طور تعظيم كن كه در خور مقامش باشد.

از ابن عباس و مجاهد و سعيد بن جبير روايت شده است كه پيامبر، اين آيه و آيه قبل از آن را به خانواده خود ياد مى‌داد.

محمد بن كعب قرظى گويد: اين آيه، رد است بر يهود و نصارى كه مى‌گفتند:

خداوند داراى فرزند است و همچنين رد است بر مشركين عرب كه مى‌گفتند: خدايا اجابت كرديم. ترا شريكى نيست، جز شريكى كه مخصوص تست و همچنين رد است بر صابئين و مجوس كه مى‌گفتند: اگر اولياى خدا نبودند، خدا ذليل و ناتوان بود.

پرسش:

حمد، در برابر كارهاى پسنديده خداست. چرا در اين آيه، خدا را بايد بخاطر نداشتن فرزند و شريك، حمد كرد؟! پاسخ:

در اين آيه، حمد در برابر نداشتن فرزند و شريك نيست، بلكه بخاطر كارهاى نيكوى اوست. يعنى: كسى را حمد كنيد كه بى‌شريك و بى‌فرزند است. مثل اينكه گفته شود: «انا اشكر فلاناً الجميل» مقصود نيست كه او را بخاطر جمالش شكر مى‌كنم. بلكه مقصود اين است كه: او را كه صاحب جمال است، بخاطر كارهاى نيكويش شكر مى‌كنم.