نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 14 صفحه : 220
مردم باشند و ترا اى فرعون، هلاك شده
مىبينم. فرعون خواست آنها را از آن سرزمين خارج گرداند. ما او و همراهانش را-
همگى- غرق كرديم. سپس به بنى اسرائيل گفتيم.
كه در آن سرزمين ساكن شوند، و همين كه وعده آخرت فرا رسد، شما را با
هم بياوريم.
قرآن را به حق نازل كردهايم و بحق نازل شده است و ترا جز بشارت
دهنده و ترساننده نفرستادهايم.
قرائت:
لقد علمت: كسايى بضم تاء و ديگران بفتح خواندهاند.
وجه فتحه تاء اين است كه: فرعون و تابعانش بدرستى گفتار موسى پى برده
بودند. مثل:( لَئِنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤْمِنَنَّ لَكَ) (اعراف 134: فرعونيان گفتند: اگر بلا را از ما دور گردانى، بتو
ايمان مىآوريم) و مثل:( وَ جَحَدُوا بِها وَ اسْتَيْقَنَتْها
أَنْفُسُهُمْ) (نمل 14: منكر آن شدند، در حالى كه به صحت آن يقين داشتند).
اما اگر بضمه تاء بخوانيم، ممكن است گفته شود: علم موسى براى فرعون،
چه فايدهاى دارد؟ فرعون به علم خود مىتواند اعتماد كند نه به علم موسى. لكن از
آنجا كه در باره موسى گفته بودند:( إِنَّ رَسُولَكُمُ
الَّذِي أُرْسِلَ إِلَيْكُمْ لَمَجْنُونٌ) (شعراء 27:
پيامبرى كه بسوى شما فرستاده شده، مجنون است) از موسى- بواسطه
ديوانگيش- سلب علم كرده بودند، زيرا مجنون، علم ندارد. موسى مىگويد: من ديوانه
نيستم و به صحت گفتار خود علم دارم و اين علم من از روى عقل و ادراك صحيح است، بنا
بر اين عقل داشتن خود را دليل بر ديوانه نبودن خود مىگيرد.
برخى گمان كردهاند كه اين قرائت از على (ع) نيز نقل شده است.
لغت:
ثبور: هلاك كردن. رجل مثبور: مردى كه از خيرات محروم شده است.
شاعر گويد:
اذا جارى الشيطان فى سنن الغى
و من قال مثله مثبور
يعنى: در راه و رسم گمراهى موافق شيطانم و هر كه چنين سخنى بگويد،
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 14 صفحه : 220