اعراب:

(لا يَلْبَثُونَ‌): اين فعل مرفوع است، زيرا «اذا» بعد از واو واقع شده و ملغى شده است. هر گاه اين كلمه در وسط كلام واقع شود، جايز است كه عمل نكند و هر گاه در آخر، واقع شود بطور حتم عمل نمى‌كند.

سنة: نصب اين كلمه به معناى‌(لا يَلْبَثُونَ) است. يعنى: «سننا هذه السنة فيمن ارسلناهم قبلك» مقصود اين است كه: ما آنها را هلاك خواهيم كرد، زيرا اين سنت هميشگى ماست، كه در ميان مردم پيشين، اعمال كرده‌ايم.

شأن نزول:

مجاهد و قتاده گويند: اين آيه، هنگامى نازل شد كه اهل مكه خواستند پيامبر را اخراج كنند.

ابن عباس گويد: اين آيه، در باره يهود مدينه نازل شد. آنها گفتند: مدينه، سرزمين پيامبران نيست. سرزمين پيامبران شام است. تو هم به شام برو.

مقصود:

اكنون اين مطلب را بيان مى‌كند كه چون كافران از اينكه پيامبر، خواسته آنها را اجابت كند، مأيوس شدند، تصميمات ديگرى گرفتند. مى‌فرمايد:

(وَ إِنْ كادُوا لَيَسْتَفِزُّونَكَ مِنَ الْأَرْضِ لِيُخْرِجُوكَ مِنْها): مشركين تصميم گرفتند كه ترا از سرزمين مكه، خارج كنند. اين معنى از قتاده و مجاهد است. ابن- عباس گويد: يعنى يهود مى‌خواستند ترا از مدينه بيرون كنند. جبائى گويد: منظور اين است كه: عرب مى‌خواستند ترا از سرزمين خود خارج سازند. حسن گويد:

يعنى مى‌خواستند ترا بكشند.

(وَ إِذاً لا يَلْبَثُونَ خِلافَكَ إِلَّا قَلِيلًا): اگر ترا اخراج مى‌كردند، پس از خروج تو، جز مدت كوتاهى باقى نمى‌ماندند. ضحاك گويد: اين مدت، فاصله ميان بيرون رفتن پيامبر از مكه و جنگ بدر است.

برخى گويند: آنها پيامبر را اخراج كردند و جز افرادى كه در جنگ بدر