نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 14 صفحه : 151
(أَوْ خَلْقاً مِمَّا يَكْبُرُ فِي
صُدُورِكُمْ): يا آفريدهاى كه پيش شما بزرگتر و سختتر باشد.
هر چه بشويد از قلمرو قدرت خداوند، خارج نخواهيد شد. سرانجام قيامت فرا مىرسد و
شما بيد قدرت الهى زنده خواهيد شد. در اينجا خداوند متعال، مطلب را بصورت امر بيان
كرده است، تا بيشتر، الزام آور باشد.
ابن عباس و سعيد بن جبير گويند: مقصود، از آفريدهاى كه پيش آنها
بزرگتر و سختتر است، مرگ مىباشد. يعنى: اگر شما خود مرگ، هم باشيد، سرانجام
خداوند شما را مىميراند و ... بديهى است كه در نظر اولاد آدم، هيچ چيز بزرگتر از
مرگ نيست.
مجاهد گويد: مقصود، آسمانها و زمين و كوهها است.
(فَسَيَقُولُونَ مَنْ يُعِيدُنا قُلِ الَّذِي فَطَرَكُمْ أَوَّلَ
مَرَّةٍ): هر گاه، اين مطلب را به آنها بگويى، خواهند گفت: چه كسى ما را پس
از مرگ، زنده مىكند؟! به آنها بگو:
همان كه شما را بار اول از نيستى به هستى آورد، زيرا كسى كه قدرت
دارد چيزى را از نيستى به هستى آورد- اگر قدرتش از ميان نرود- برايش سهلتر است كه
همان چيز را پس از فنا، از نو بسازد، زيرا اختراع هر چيزى از تكرار آن دشوارتر
است. اين مطلب را از اينرو، عنوان مىكند كه: آنها منكر اين نبودند كه خداوند آنها
را از نيستى به هستى آورده است.
(فَسَيُنْغِضُونَ إِلَيْكَ رُؤُسَهُمْ):
اما آنها سرهاى خود را از روى مسخرگى و بىاعتنايى حركت خواهند داد و به اين
مطالب، توجهى نخواهند كرد.
(وَ يَقُولُونَ مَتى هُوَ): و از تو مىپرسند:
قيامت كى خواهد بود؟
(قُلْ عَسى أَنْ يَكُونَ قَرِيباً):
بگو: ممكن است نزديك باشد، زيرا هر چه آمدنى است، دور نيست. حسن مىگويد: گويى تو
هرگز بدنيا نيامدهاى و گويى همواره در عالم آخرت بودهاى!(
يَوْمَ يَدْعُوكُمْ فَتَسْتَجِيبُونَ بِحَمْدِهِ):
اى مردم مشرك، ممكن است روزى كه خداوند بوسيله فرشتگان شما را از قبرها بسوى صحراى
محشر فرا مىخواند، نزديك
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 14 صفحه : 151