نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 14 صفحه : 13
آسمان نيستند و قدرتى ندارند، پس براى
خداوند شبيه قرار ندهيد. خدا مىداند و شما نمىدانيد.
قرائت:
يجحدون: ابو بكر از عاصم به تاء و ديگران به ياء خواندهاند. قرائت
ياء براى اين است كه منظور غير مسلمين است، زيرا مسلمانان منكر نعمتهاى خدا
نميشوند.
مقصود از قرائت تاء اين است: قل لهم أ فبنعمة اللَّه تجحدون. آيه بعد
«... و بنعمة اللَّه هم يكفرون» مؤيد قرائت ياء است.
لغت:
حفدة: جمع «حافد». اصل اين كلمه به معناى سرعت در عمل است. علت اينكه
به ياران «حفدة» گفته ميشود، اين است كه آنها در طاعت انسان، كوشا هستند و سرعت
عمل دارند. جميل گويد:
حفد الولائد حولها و استسلمت
بأكفهن ازمة الاجمال
يعنى: كنيزكان، اطراف او به سرعت مىچرخند و فرمانبرى مىكنند. او
مهار شتران را بدست ايشان سپرده است.
اعراب:
(فَهُمْ فِيهِ سَواءٌ): اين جمله، اسميه است كه
بجاى جمله فعليه قرار گرفته و در محل نصب است، زيرا جواب نفى است. يعنى «فيستووا».
شيئا: يا بدل است از «رزقاً» يا مفعول است براى آن.
مقصود:
اكنون به بيان يكى ديگر از نعمتهاى خود پرداخته، مىفرمايد:
(وَ اللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلى بَعْضٍ فِي الرِّزْقِ): خداوند بمقتضاى حكمت خود، روزى بعضى را توسعه داده و روزى بعضى را
تنگ ساخته است.
(فَمَا الَّذِينَ فُضِّلُوا بِرَادِّي رِزْقِهِمْ عَلى ما مَلَكَتْ
أَيْمانُهُمْ فَهُمْ فِيهِ سَواءٌ): در باره معناى آن دو قول
است:
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 14 صفحه : 13