نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 82
بأى كتاب ام بأية سنة
ترى حبهم عاراً على و تحسب
يعنى: به چه كتاب يا سنتى محبت آنها را براى من ننگ مىپندارى؟! (در
اينجا هم فعل دوم عمل نكرده است) مقصود از جمله «يمحو اللَّه ما يشاء و يثبت» شايد
اين است كه خداوند احكام و شرايع را بر طبق مصلحت زمان، نسخ مىكند و تغيير
مىدهد.
هر گاه «يثبّت» را به تشديد بخوانيم، دليل آن(أَشَدَّ تَثْبِيتاً) است (بقره، 265) و هر گاه «يثبت» بدون
تشديد بخوانيم، شاهد آن قول عايشه است: «كان رسول اللَّه اذا صلى صلاة اثبتها».
شأن نزول:
ابن عباس گويد: مردم پيامبر را سرزنش كردند كه زياد ازدواج مىكند و
گفتند: اگر پيامبر بود، مشاغل پيامبرى او را از ازدواجهاى مكرر باز مىداشت.
از اينرو خداوند فرمود:(وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا
رُسُلًا مِنْ قَبْلِكَ ...)
مقصود:
(وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلًا مِنْ قَبْلِكَ وَ جَعَلْنا لَهُمْ
أَزْواجاً وَ ذُرِّيَّةً): پيش از تو پيامبرانى فرستاديم و براى
آنها زنان و فرزندانى قرار داديم و تعداد آنها بيشتر از تعداد زنها و فرزندان تو
بود. سليمان داراى سيصد زن و هفتصد كنيز و داود داراى يكصد زن بود. اين مطلب از
ابن عباس است. بنا بر اين نبايد داشتن همسران و فرزندان را بر تو عيب بشمرند.
در روايت است كه: امام صادق ع اين آيه را قرائت كرد سپس به سينه خود
اشاره كرد و فرمود: به خدا ما ذريه پيامبريم.
(وَ ما كانَ لِرَسُولٍ أَنْ يَأْتِيَ بِآيَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ
اللَّهِ): هيچ پيامبرى حق ندارد، آيهاى بياورد جز اينكه خداوند به او در اين
باره اذن دهد.
(لِكُلِّ أَجَلٍ كِتابٌ): در باره اين جمله
وجوهى گفتهاند:
1- يعنى براى هر مدتى كه مقدر شده، كتابى است كه آن مدت در آن ثبت
است و هيچ آيهاى نيست جز اينكه داراى مدتى است كه خداوند در كتابى معين كرده و
تابع
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 82