به بيراهه رفته، گمراه است.

سپس خداوند متعال كمال قدرت و عظمت مملكت خود را بيان كرده، مى‌فرمايد:

(وَ لِلَّهِ يَسْجُدُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ:) براى خداوند سجده مى‌كنند فرشتگان و مردم زمين.

(طَوْعاً وَ كَرْهاً:) از روى رغبت و كراهت. در باره معناى آن دو قول است:

1- سجده براى خداوند واجب است، جز اينكه مؤمن از روى رغبت و كافر از روى كراهت و از ترس شمشير، سجده مى‌كند. اين قول از حسن، قتاده و ابن زيد است.

2- مقصود اين است كه هر كس در آسمانها و زمين است براى خداوند خضوع مى‌كند، جز اينكه مؤمن از روى رغبت و كافر از روى كراهت خضوع مى‌كند، زيرا بر اثر آلام و امراضى كه گريبانگيرش ميشود، ناگزير ميشود كه براى خداوند خاضع گردد.

اين قول از جبائى است.

(وَ ظِلالُهُمْ:) همچنين سايه‌هاى آنها نيز خدا را سجده مى‌كنند.

(بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ:) سجده‌هاى آنان در بامداد و شامگاه است.

برخى گويند: منظور از «ظل» و سجده آن سجده شخص است، زيرا كسى كه خودش سجده كند، سايه‌اش نيز سجده مى‌كند. حسن گويد: سايه كافر- يعنى جسد و شخص كافر- سجده مى‌كند، لكن قلبش سجده نمى‌كند، زيرا او سجده‌اش سجده حقيقى نيست.

برخى گويند: «ظلال» بمعناى اصلى خويش است. مقصود از سجده سايه، تمايل آن براست و چپ و كوتاه شدن و بلند شدن آن است.