نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 25
چون بياد فرزند افتاد، ناراحت ميشود و از
چَرا خوددارى مىكند. بنا بر اين گاهى صاحب اقبال و گاهى صاحب ادبار است. (يعنى هى
ذات اقبال و ذات ادبار)
مقصود:
(اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَحْمِلُ كُلُّ أُنْثى:)
خداوند عالم است كه در رحم هر باردارى چيست؟
نر يا ماده، سالم يا ناسالم. همچنين ميداند كه رنگ جنين و صفات آن
چگونه است.
(وَ ما تَغِيضُ الْأَرْحامُ:) و همچنين عالم است
به وقتى كه از مدت حمل، كاسته ميشود و عالم است به اينكه مدت حمل كه نه ماه است
بمدت كمترى تقليل مىيابد.
(وَ ما تَزْدادُ:) و نيز عالم است بمدتى كه از
مدت مقرر حمل، بيشتر ميشود.
آنچه در باره معناى آيه گفتيم، از بيشتر مفسران است. ضحاك گويد: «غيض»
كم شدن مدت حمل و «زيادت» زياد شدن آن است. بدليل اينكه مدت حمل زنان مساوى نيست.
برخى گفتهاند:(ما تَغِيضُ) بچهاى است كه شش ماهه تولد
ميشود و(ما تَزْدادُ) بچهاى است كه در حد اكثر
مدت حمل، تولد ميشود. از ابن عباس و ابن زيد نقل شده است كه: منظور از(ما تَغِيضُ) كم شدن و انقطاع خون حيض
است در ايام باردارى و منظور از(ما تَزْدادُ) خون نفاس است كه پس از فراغت، از زن خارج ميشود.
(وَ كُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ:) هر
چيزى- نظير رزق يا مدت حمل يا آنچه از رحم كم يا زياد ميشود- نزد خداوند بمقدار
معينى است كه بر طبق حكمت الهى بوده، كم يا زياد نميشود.
(عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ:)
خداوند، داناست به آنچه از حواس انسان پوشيده است و آنچه مورد مشاهده انسان است و
هيچ چيز از او پنهان نيست. برخى گويند: يعنى خداوند عالم است بآنچه موجود (شهادة)
و آنچه معدوم است (غيب). حسن گويد:
يعنى داناى نهان و آشكار است. بهتر اين است كه آيه، بر همه اين معانى
دلالت داشته و هر معلومى در علم خداوند داخل باشد. بدينوسيله، خداوند خاطر نشان
مىسازد كه: وى بهمه معلومات، آگاه است، خواه در حال حاضر موجود باشند يا اينكه
وجود آنها مربوط بگذشته يا آينده باشد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 25