نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 234
اكنون در بيان يكى ديگر از نعمتهاى خود
مىفرمايد:
(هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً):
خداوند، كسى است كه از آسمان باران نازل كرد.
(لَكُمْ مِنْهُ شَرابٌ): براى شماست از آب باران،
نوشابهاى كه بنوشيد.
(وَ مِنْهُ شَجَرٌ): در اين باره دو وجه است:
1- مقصود اين است كه درختان نيز از آب باران مشروب مىشوند. پس مضاف
حذف شده. يعنى «شرب شجر».
2- مضاف بضمير در كلمه «منه» حذف شدهاست. يعنى «و من انباته شجر» و
مقصود اين است كه درخت، از بركت رويش باران، بوجود مىآيد و مىرويد. حذف مضاف، در
ادبيات عرب، رايج است. مثل:
ا من ام اوفى دمنة لم تكلم
بجومانة الدراج فالمتثلم
به تقدير «ا من ناحية ام اوفى» يعنى: آيا بقاياى باديه نشينان از
ناحيه «ام اوفى» است كه با «جومانه» و «متثلم» سخن نگفت.
(فِيهِ تُسِيمُونَ): شما چارپايان خود را در
درختها مىچرانيد و براى تهيه علوفه، بزحمت نمىافتيد.
خداوند بوسيله باران كشتزارها و درختان زيتون و نخل و انگور و ساير
ميوهها را سبز مىكند، تا از آنها بهرهمند شويد.
(إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ): در اين كار، دلالت و حجت واضحى است، براى آنها كه بينديشند و خدا
را بشناسند. علت اينكه فقط انديشندگان را ذكر مىكند، اين است كه: فقط آنها از اين
منظرهها و صحنهها بهرهمند مىشوند.
(وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ وَ الشَّمْسَ وَ
الْقَمَرَ): بيان اين جمله، گذشت. در حقيقت، تسخير الهى نسبت به ماه و خورشيد
است، نه شب و روز، زيرا روز و شب بر اثر مخفى ماندن خورشيد از نيمى از كره زمين و
آشكار بودن آن براى نيمى ديگر، بوجود مىآيند. جز اينكه خداوند، در اينجا تسخير
را- مجازاً و از باب توسعه در
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 234