بمعناى سبب است. يعنى: بسبب اينكه من گمراهم، باطل را در نظر اولاد آدم مى‌آرايم تا گرفتار آن شوند.

(إِلَّا عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ‌): در اينجا ابليس بندگان خالص خداوند را استثنا كرده، گويد: جز بندگانى كه عبادت خود را بطور خالص براى خداوند انجام مى‌دهند و از عبادت شيطان خوددارى مى‌كنند. و از محرمات، اجتناب مى‌ورزند.

برخى: «المخلصين» را بفتح لام خوانده‌اند و در اين صورت مقصود كسانى است كه خداوند آنها را خالص گردانيده و از راه لطف، توفيقى نصيب آنها كرده است كه شيطان را به آنها راهى نباشد.

(قالَ هذا صِراطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ‌): در اين باره وجوهى گفته‌اند:

1- خداوند بدينوسيله ابليس را تهديد كرده است. چنان كه بكسى گفته شود:

هر چه خواهى بكن، راهى كه مى‌روى بر من است و از نظر من پوشيده نيست. يعنى:

هر كارى خواهى بكن: راه من مستقيم است و از كيفر من در امان نيستى. مثل‌(إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصادِ) (فجر 14: پروردگارت در كمين است). اين وجه، از مجاهد و قتاده است.

2- مقصود اين است كه: كار بندگان مخلص و گمراهان را راهى است كه من گذرگاه آنم. يعنى گذرگاه كسى كه مسلك او بر من است، مستقيم است و انحرافى ندارد.

خلاصه اينكه: كردار هر دو گروه را من پاداش مى‌دهم.

3- يعنى: اين دين، مستقيم است و بيان آن بر عهده من و هدايت بسوى آن بر من است.

(إِنَّ عِبادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ‌): در اينجا خبر مى‌دهد كه: ابليس را بر بندگان مطيع خداوند، تسلط و قدرتى نيست، تا آنها را بمعصيت وادار كند. آنهايى هم كه پيروى ابليس مى‌كنند، به اختيار خودشان هستند و مجبور نيستند.

جبائى گويد: از اينجا برمى‌آيد كه جن نمى‌تواند به آدمى زيان برساند، زيرا اين آيه، عموميت دارد.

(إِلَّا مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْغاوِينَ‌): از جمله بندگان، گروهى را كه پيروى ابليس‌