ممكن است گفته شود: «رب» براى تعليل و مفاد جمله اين است: كافران گاهى به مسلمانى ميل پيدا مى‌كنند، در حالى كه در عذاب و كيفر آخرت، بايد اين تمايل، هميشگى باشد.

پاسخ اين است كه: 1- اين تعبير، براى تهديد رساتر است. يعنى براى آنها يك پشيمانى مختصر كافى است، تا چه رسد به پشيمانى طولانى 2- آنها بقدرى گرفتار عذابند، كه جز گاه گاهى نمى‌توانند آرزوى مسلمانى كنند.

مقصود:

(الر): قبلا در باره اين حروف، گفتگو و اقوال علما را در باره آن نقل كرده‌ايم.

(تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ وَ قُرْآنٍ مُبِينٍ‌): اين است آيات كتاب آسمانى و قرآنى كه ميان حق و باطل، تميز مى‌دهد. ابو مسلم گويد: يعنى قرآن آشكار و واضح. برخى گويند: يعنى قرآن، بيان كننده حلال و حرام و اوامر و نواهى و آشكار كننده دلائل است. مجاهد گويد: مقصود از كتاب، تورات و انجيل است. قتاده گويد: مقصود كتابهايى است كه پيش از قرآن كريم، نازل شده‌اند.

(رُبَما يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ كانُوا مُسْلِمِينَ‌): گاهى مردم كافر، در عالم آخرت، آرزوى اسلام مى‌كنند و آن هنگامى است كه: مسلمانان وارد بهشت و كافران وارد دوزخ مى‌شوند. ممكن است، اين آرزو را در وقت نوميدى پيدا كنند.

مجاهد از ابن عباس روايت كرده است كه: خداوند همواره مردم را داخل بهشت مى‌كند و آنها را مورد رحم و مغفرت قرار مى‌دهد، تا اينكه مى‌گويد: هر كس مسلمان است، داخل بهشت شود. در اين هنگام، كافران هم آرزو مى‌كنند كه مسلمان بودند.

امام صادق (ع) فرمود: روز قيامت، منادى ندا مى‌كند كه همه خلايق بشنوند و گويد: جز مسلمان، كسى داخل بهشت نمى‌شود. در اين وقت، مردم آرزو مى‌كنند كه كاش مسلمان بودند.

از پيامبر روايت شده است كه: هنگامى كه اهل آتش، در آتش جمع مى‌شوند و اهل قبله نيز در ميان آنها هستند، كفار به مسلمانان گويند: