نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 135
رام كرد تا به امر او در دريا به حركت در
آيد و رودها را براى شما رام نمود. و خورشيد و ماه را كه همواره در حركتند و شب و
روز را براى شما مسخر كرد و از هر چه سؤال كرديد به شما داد و اگر نعمتهاى خدا را
بشماريد، آنها را نخواهيد شمرد. انسان بخود ستمكاران و كفران كننده نعمتهاست.
شماره آيات:
بنا بر عدد كوفيان و مدنيان چهار آيه و بنا بر شمارش ديگران سه آيه
است.
اختلاف در(اللَّيْلَ وَ النَّهارَ) است.
قرائت:
زيد به نقل از يعقوب، «من كل» به تنوين قرائت كرده است. قرائت ابن
عباس و حسن و امام باقر (ع) و امام صادق (ع) و ضحاك و عمرو بن قائد نيز همين است.
ديگران بدون تنوين خوانده و اضافه به ما بعد كردهاند.
در صورتى كه به تنوين خوانده شود، بخاطر اين است كه مفعول در كلام
ذكر شده است. يعنى: به شما داده است آنچه را خواستهايد از هر چيزى. ضحاك گويد:
طبق اين قرائت، «ما» حرف نفى است. يعنى: از هر چيزى كه سؤال نكردهايد بشما داده
است.
در صورتى كه: كلمه را بدون تنوين و مضاف، بخوانيم، مفعول محذوف خواهد
بود.
لغت:
خلال: دوستى ميان دو كس. مصدر باب مفاعله. امرء القيس گويد:
صرفت الهوى عنهن من خشية الردى
و لست بمقلى الخلال و لا قال
يعنى از ترس هلاك شدن، از عشق ايشان خوددارى كردم. من نه نسبت به
دوستى كينه دارم و نه مورد كينه واقع شدهام.
ممكن است: «خلال» جمع «خله» (دوست) باشد مثل قله و قلال.
دؤوب: انجام دادن عملى از روى عادت. اسم فاعل آن «دائب» است.
اعراب:
يقيموا: فعل مضارع مجزوم. در باره جزم آن سه وجه است:
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 135