نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 12 صفحه : 39
و ترديد درباره او كمتر گردد.
(وَ ما نَراكَ اتَّبَعَكَ إِلَّا الَّذِينَ هُمْ أَراذِلُنا) و نمىبينيم كه اشراف و بزرگان و سران ما از تو پيروى كرده باشند
بلكه پيروان تو طبقه پائين و پست ما هستند كه مال و جاهى ندارند.
(بادِيَ الرَّأْيِ) يعنى جز آنها كه فقط ظاهر
كار را مىبينند و تدبير و تفكر در گفتار تو نمىكنند.
و زجاج گفته: يعنى اينها نيز در ظاهر بتو ايمان آورده و پيرويت
مىكنند ولى در باطن و حقيقت ايمان ندارند. و برخى «بادئ الرأى» بهمزه قرائت
كردهاند و روى اين قرائت معناى آن چنين ميشود كه اينان در ظاهر كه نگاه كردهاند
پيروى تو را ميكنند و اگر تفكر و انديشه ميكردند پيرويت نمىكردند. و برخى جمله(بادِيَ الرَّأْيِ) را مربوط به «أراذلنا»
دانستهاند يعنى در همان ابتداى امر هر كه آنها را به بيند ميداند كه اينها
فرومايگان، و مردمانى پست هستند.
(وَ ما نَرى لَكُمْ عَلَيْنا مِنْ فَضْلٍ) و
ما براى تو و همراهانت فضيلت و برترى بر خود نمىبينيم زيرا مزيت و برترى افراد
بواسطه مال بسيار و منزلت و مقام و يا شرافت نسبى است ... و اينكه آنان از اين راه
وارد شدند براى آن بود كه نسبت بطريقه استدلال نادان و جاهل بودند، و اگر براستى
از راه معجزاتى كه دليل بر نبوت و پيغمبرى آن حضرت بود وارد ميشدند بخوبى
مىدانستند كه او پيغمبر خدا است و كسانى كه بدو ايمان آورده بحقيقت مؤمن هستند، و
هر كه بمخالفت با آن حضرت برخاسته كافر است، و اساساً اين طرز تفكر و استدلال دنيا
داران است كه هميشه دين داران را وقتى فقير باشند كوچك شمرده و تحقير ميكنند و پست
ميشمارند اگر چه در پيشگاه خداى سبحان گرامى و محبوب باشند.
(بَلْ نَظُنُّكُمْ كاذِبِينَ) و
اين دنباله سخن سران قوم نوح بود كه بآن حضرت ميگفتند: بلكه ما شما را مردمانى
دروغگو مىپنداريم.