(وَ ضائِقٌ بِهِ صَدْرُكَ) و شايد سينه‌ات از آنچه ميگويند و از آزار و تكذيب آنها تنگ شود.

(أَنْ يَقُولُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ كَنْزٌ أَوْ جاءَ مَعَهُ مَلَكٌ) از ناراحتى يا از ترس آنكه ميگويند چرا گنجى از مال بر او فرود نيايد، يا چرا فرشته با او نيايد كه بنفع او گواهى دهد، و منظور از لفظ «لعل» (شايد) شك و ترديد نيست (چنانچه ظاهر معناى اين لفظ است) بلكه منظور نهى و بازداشتن آن حضرت است از ترك تبليغ و دستور بأداى رسالت او است، چنانچه ما بكسى كه فرمانبردار است ولى ديگران او را بنافرمانى ما ميخوانند مى‌گوييم: شايد تو بخاطر گفتار فلانى دستور ما را انجام نميدهى ... و اين كلام بخاطر آن است كه ديگران را از همراه ساختن اين شخص با خود مأيوس گردانيم. و بنا بر اين معناى آيه اين است كه آنچه را بتو وحى شده وامگذار و بخاطر سخنان اينان دلتنگ نشو.

(إِنَّما أَنْتَ نَذِيرٌ وَ اللَّهُ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَكِيلٌ) كه فقط تو بيم دهنده‌اى و خدا بر هر چيز نگهبان است كه بدان نفع رساند و زيان را از آن دور گرداند.

(أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ) يعنى بلكه اينها ميگويند پيغمبر قرآن را از پيش خود ساخته و آورده است، و برخى گفته‌اند جمله‌اى در اينجا در تقدير است و معنى چنين است: آيا اينان تو را درباره قرآن تكذيب كنند يا گويند تو آن را بدروغ بر خدا بسته‌اى؟ ...

(قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَياتٍ) اى محمد باينان بگو: اگر چنانچه شما مى‌پنداريد پس ده سوره با اين نظم و فصاحتى كه قرآن دارد بياوريد، زيرا قرآن بزبان شما نازل شده و من هم در ميان شما بزرگ شده‌ام ... و اگر نتوانستيد اينكار را بكنيد پس بدانيد كه قرآن از نزد خداى تعالى است. و اين جمله صريح است در اينكه آنان را بمبارزه طلبيده و دليل بر اين است كه جهت اعجاز قرآن همان فصاحت و بلاغت آن در اين ترتيب مخصوص است، و وجه اعجاز جز اين نبوده و گرنه معنى نداشت كه در مورد افتراء و دروغ بستن آن مردم را بمبارزه خويش دعوت كند، زيرا