و ناگوارى آن است.

(وَ أُتْبِعُوا فِي هذِهِ لَعْنَةً وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ) و در اين دنيا دچار لعنت گردند كه همان غرق در آب باشد و در روز قيامت نيز به لعنت دچار شوند كه همان عذاب آخرت باشد، و برخى گفته‌اند: خدا در دنيا آنان را بلعنت دچار كرد باين ترتيب كه آنها را از رحمت خود دور ساخت و پيمبران و مؤمنان نيز بر آنها لعنت كنند، و در روز قيامت نيز بلعنت دچار گردند كه در هر كجا باشند لعنت از آنها جدا نشود.

(بِئْسَ الرِّفْدُ الْمَرْفُودُ) يعنى عطاى كسى كه از آتش و لعنت باشد بد عطائى است و اينكه نام آن را عطا گذارده براى مقابله آن با عطاهاى اهل بهشت از انواع نعمتهاى الهى است، قتاده گفته: دو لعنت از جانب خدا براى آنها پى در پى آمده لعنت دنيا و لعنت آخرت، و نافع بن رزاق از ابن عباس پرسيد: معناى‌(بِئْسَ الرِّفْدُ الْمَرْفُودُ) چيست؟

گفت: لعنت دنبال لعنت.

(ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْقُرى‌ نَقُصُّهُ عَلَيْكَ) يعنى اى محمد اين خبر از خبرهاى بلاد و شهرها است كه براى تو ذكر كرده و بتو خبر ميدهيم تا تذكر و تسليتى براى تو باشد.

(مِنْها قائِمٌ وَ حَصِيدٌ) كه بعضى از اين ديار اكنون آباد و بعضى ديگر خراب و ويران است كه نابود گشته و ديگر آباد نشده است، و قتاده و ابو مسلم گفته‌اند: يعنى بعضى از آن بناها سر پا مانده اگر چه ساكنى در آنها نيست و بعضى بكلى ويران گشته و آثارش از بين رفته مانند علفى كه آن را درو كرده باشند. و ابن عباس گفته: يعنى بعضى از آنها سرپا است كه شما آنها را مى‌نگريد و بعضى نابود گشته و ساكنانش از بين رفته‌اند.

(وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لكِنْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ) و در مورد نابود كردن آنها ما ستمى بايشان نكرديم بلكه خودشان بر خويشتن ستم كردند كه كافر شده و دست بكارهايى زدند كه مستحق نابودى گشتند، و بدين ترتيب بر خود ستم كردند.

(فَما أَغْنَتْ عَنْهُمْ آلِهَتُهُمُ ...) و بتهاشان كه جز خدا آنها را ميخواندند براى اينان كارى نكرده و بدردشان نخورد.