بيان آيه 37

شرح لغات:

نسى‌ء: تأخير انداختن. عرب گويد: «نسأت الإبل عن الحوض» يعنى آن را از حوض عقب راندم.

ليواطئوا: يعنى تا موافق در آيند. و مواطاة بمعناى موافقت است، گويند:

«واطأ فى الشعر» يعنى دو شعر را بيك قافيه موافق با هم گفت.

تفسير:

چون خداى سبحان در آيه پيشين سال و ماه را بيان فرمود، در اين آيه موضوع «نسى‌ء» را كه مردم جاهليت انجام ميدادند تذكر داده و فرمايد:

(إِنَّمَا النَّسِي‌ءُ زِيادَةٌ فِي الْكُفْرِ) يعنى تأخير انداختن ماههاى حرام از آن ترتيبى كه خداى تعالى براى آنها مقرر فرموده، و عرب را رسم اين بود كه ماههاى چهارگانه را (كه در آيه پيشين نام برديم) ماههاى حرام ميدانستند (و در آنها جنگ و كار زار نمى‌كردند) و اين رسم و شيوه از دين ابراهيم و اسماعيل بدانها رسيده بود، و چون آنها اهل غارت و جنگ بودند گاهى بر آنها سخت و گران بود كه سه ماه متوالى صبر كنند، و در اين سه ماه جنگى نكنند، در اينرو حرمت جنگ ماه محرم را بماه صفر ميأنداختند و ماه صفر را ماه حرام ميگرفتند و محرم را جزء ماههاى حلال بشمار آورده و دست بجنگ و غارت ميزدند، و چند سالى چنين ميكردند آن گاه دوباره حرمت را بماه محرم باز ميگرداندند، و البته اينكار را جز در ذى حجة انجام نميدادند،[1] ابن عباس گفته: معناى گفتار خداى تعالى: «زيادة فى الكفر» همان است كه اينان حرام خدا را حلال كرده بودند و حلال خدا را حرام.

فراء گفته: و شخصى كه اينكار را انجام ميداد مردى از كنانة بود بنام نعيم بن ثعلبة،

[1]- يعنى در موسم اجتماع حاجيان در مكه كه همان ماه ذيحجه بود اينكار را ميكردند.