بيان آيه 23- 24

شأن نزول:

از امام باقر و امام صادق 8 روايت شده كه فرموده‌اند اين آيه درباره حاطب بن ابى بلتعه نازل شد كه وقتى رسول خدا 6 آهنگ فتح مكه كرد وى نامه‌اى بقريش نوشت كه آنان را از جريان با خبر سازد.

تفسير:

خداى تعالى در اين آيات مؤمنان را از دوستى با كفار اگر چه پيوند خويشاوندى با آنها داشته باشند- نهى كرد و فرمود:

(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ....) اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد پدران و مادران خويش را بدوستى مگيريد ... و اين دستور درباره امر دين است و اما در موضوع كارهاى دنيا مجالست و معاشرت با آنان جايز است بدليل آيه شريفه‌(وَ صاحِبْهُما فِي الدُّنْيا مَعْرُوفاً) (يعنى و در دنيا به نيكى با آنها همدم باش)[1]. ابن عباس گفته: چون خداى تعالى بمؤمنان دستور داد تا از مكه هجرت كنند و آنها تصميم به اين كار گرفتند دچار مخالفت با زن و پدر و مادر و فرزندان خود شدند كه آنها دست بدامن اينان انداخته و از اينكار بازشان ميداشتند، مؤمنان نيز بخاطر آنها ترك هجرت كردند، خداى سبحان در اين آيات بيان فرمود كه أمر دين مقدم بر مراعات پيوند خويشاوندى و نسب است، و حتى ارتباط پدر

[1]- آيه در سوره لقمان- آيه 15- و درباره طرز معاشرت با پدر و مادر است، و تمامى آيه چنين است:

(وَ إِنْ جاهَداكَ عَلى‌ أَنْ تُشْرِكَ بِي ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما وَ صاحِبْهُما فِي الدُّنْيا مَعْرُوفاً) و خلاصه معناى آن اين است كه اگر خواستند تو را مشرك سازند اطاعتشان مكن ولى در دنيا به نيكى با آن دو رفتار كن.