نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 11 صفحه : 327
عاقلان ملك او باشند موجودات ديگر نيز تابع
آنهايند و همه ملك خدا هستند، و اينكه عاقلان را مخصوص فرمود براى بزرگداشت مقام
آنها بوده.
(وَ ما يَتَّبِعُ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ
شُرَكاءَ) اين آيه را سه جور ميشود معنى كرد:
1- آنكه لفظ «ما» استفهامية باشد يعنى و چه چيز را غير از خداى يكتا
اين مردم بصورت شريك براى او پيروى ميكنند؟ و منظور زشت شمردن و تقبيح كار آنها
است.
2- آنكه لفظ «ما» نافيه باشد، و معناى آن چنين ميشود: و پيروى
نمىكنند شريكانى را براى خدا در حقيقت و واقع.
3- آنكه «ما» بمعنى «الذى» باشد و با مختصر تصرف و تقدير در معنى،
تفسير آيه چنين ميشود: و آنان كه از بتها پيروى ميكنند آن كسانى هستند كه آنان را
شريكان خدا ميدانند ...
(إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ) و
اينان در انتخاب اين شريكان براى خدا، جز از گمان خويش چيز ديگرى را پيروى
نمىكنند، بدانجهت كه از گذشتگان خود در اينمورد پيروى و تقليد كرده، و يا از روى
اشتباهى است كه خيال ميكنند بدينوسيله بدرگاه خداى تعالى تقرب ميجويند.
(وَ إِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ) و
در اين عقيده و گفتار جز دروغ چيزى نگويند.
(هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ) يعنى آن خدايى كه مالك است هر كه را در آسمانها و زمين مىباشد همان
خدايى است كه شب را براى شما آفريد تا در آن آرامش يابيد، و تا در نتيجه همين
آرامش رنج و مشقت از شما دور گردد.
(وَ النَّهارَ مُبْصِراً) يعنى و روز را نور
دهنده و روشنى بخش قرار داد كه با ديدگان خود از روشنى آن استفاده كرده و بدنبال
احتياجات خود برويد.
(إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ) براستى كه در اينها
حجتها و برهانهاى روشنى بر يگانگى خداى سبحان وجود دارد زيرا ديگرى را قدرت بر
انجام آن نيست
.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 11 صفحه : 327