استفهامى است ولى منظور تحريك و ايجاب است و معناى اين جمله آن است كه چرا كار زار نميكنيد با مردمى كه پيمانهاى خويش شكستند ... و در اينكه منظور چه كسانى بودند اختلاف است برخى گفته‌اند: آنها يهوديانى بودند كه پيمان شكنى كرده و (در جنگ احزاب) بطرفدارى از مشركين بجنگ مسلمانان آمدند.

(وَ هَمُّوا بِإِخْراجِ الرَّسُولِ) و چنانچه مردم مكه رسول خدا- 6- را از مكه بيرون كردند اينها نيز در صدد بيرون كردن آن حضرت از مدينه برآمدند- و اين مطابق تفسيرى است كه از جبائى و قاضى در تفسير اين جمله نقل شده- و برخى گفته‌اند: منظور همان مردم مشرك قريش و اهل مكه هستند.

(وَ هُمْ بَدَؤُكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ) ابن اسحاق و جبائى گفته‌اند: يعنى اينها بودند كه آغاز به پيمان شكنى كردند، زجاج گفته: يعنى با هم پيمانان رسول خدا- 6- كه منظور قبيله خزاعه است، آغاز كار زار و جنگ كردند، و برخى گفته‌اند: يعنى در جنگ بدر با شما آغاز كارزار كردند و با اينكه كاروانشان بسلامت بمكه رسيد (و ديگر سببى براى توقف و جنگ آنها در بدر نبود) گفتند: ما از اينجا باز نگرديم تا محمد و همراهانش را نابود و ريشه كن كنيم.

(أَ تَخْشَوْنَهُمْ ...) يعنى آيا ميترسيد كه از جنگ با آنها بناراحتى و پيش آمد ناگوارى دچار شويد؟ .. كه جمله در قالب استفهام ادا شده ولى منظور دلير كردن مسلمانان است براى كارزار با آنها، و غايت فصاحت در اين جمله بكار رفته زيرا با يك لفظ هم آنها را سرزنش فرموده و هم بجنگ دليرشان ساخته.

(فَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَوْهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ) يعنى از آنها نترسيد، و بخاطر حفظ جان خود از جنگ با آنها دست نكشيد زيرا اگر براستى بعقاب و ثواب خدا ايمان داريد خداى تعالى سزاوارتر است كه بخاطر واگذاردن دستورى كه در كار زار با آنها داده و ترك آن از عقابش ترس و بيم داشته باشيد، و به بيان ديگر يعنى اگر براستى مؤمن هستيد بهتر است از خدا ترس داشته باشيد نه از ديگران- در صورتى كه خدا داناتر و حكمش والاتر است-.