(إِنَّهُمْ ساءَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ) يعنى كار آنها بدكارى است.

(لا يَرْقُبُونَ فِي مُؤْمِنٍ إِلًّا وَ لا ذِمَّةً) معناى آن گذشت، و فائده تكرار آيه آن است كه آيه پيشين در وصف پيمان شكنان است و اين آيه در وصف آن كسانى است كه آيات را ببهايى اندك ميفروشند، و برخى گفته‌اند: تكرار آن براى تأكيد است.

(وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُعْتَدُونَ) يعنى در كفر و سركشى از حدّ گذرانده‌اند.

(فَإِنْ تابُوا) يعنى از شرك و بت‌پرستى پشيمان شدند و تصميم گرفتند تا ديگر بدان باز نگردند و اسلام را پذيرفتند.

(فَإِخْوانُكُمْ فِي الدِّينِ) در اينصورت آنها برادران دينى شما هستند، و با آنها مانند ساير برادران مؤمن خود رفتار كنيد.

(وَ نُفَصِّلُ الْآياتِ) يعنى آيات را شرح ميدهيم و بخصوص هر يك را از ديگرى جدا ميكنيم تا از هم متمايز گردد و ببهترين ترتيب و كاملترين وجه مدلول و مفاد آن ظاهر شود.

(لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ) براى مردمانى كه بدان دانا هستند و در آن تدبر كرده در صدد شناسايى آن هستند، نه آن نادانانى كه بدان نينديشند.

(وَ إِنْ نَكَثُوا أَيْمانَهُمْ مِنْ بَعْدِ عَهْدِهِمْ) يعنى پيمانها و عهدها و سوگندهايى را كه بسته‌اند بشكنند.

(فَقاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ) با رؤساى كفر و گمراهى پيكار كنيد، و اينكه بالخصوص دستور پيكار با آنان را صادر فرموده بدانجهت است كه آنان‌اند كه پيروان خود را گمراه كنند، و حسن گفته: منظور همه كفار هستند زيرا هر كافرى پيشواى خويش است در كفر و بى ايمانى و پيشواى ديگران است در دعوت بسوى كفر. و ابن عباس و قتاده گفته‌اند: منظور همان رؤساء و بزرگان قريش هستند مانند: حارث بن هشام، و ابو سفيان بن حرب، و عكرمة بن أبى جهل، و ساير رؤساى قريش كه پيمان شكنى كردند. و حذيفة بن يمان (يكى از اصحاب رسول خدا 6) ميگفت: أهل اين آيه پس از اين خواهند آمد، و مجاهد گفته: آنان مردم روم و فارس هستند، و امير المؤمنين 7 اين آيه را در جنگ بصره قرائت كرد آن گاه فرمود: هان بخدا سوگند كه رسول خدا- صلى-