شرح لغات:

قرآن: همين كلامى است كه در أعلى درجه بلاغت و نظم و گزيده گويى است.

تفصيل: بمعناى تقسيم و تميز است.

سورة: بقسمتى از قرآن اطلاق شود كه آيات خدا آن را احاطه كرده است، مانند احاطه سور (و ديوار) ساختمان بر آن.

تفسير:

خداى سبحان در اين آيات براى ردّ كافران كه گفتند: «قرآنى جز اين بياور يا آن را تبديل كن» و هم چنين گفتار ديگرشان كه گفتند «پيغمبر اين قرآن را ساخته است» فرمايد:

(وَ ما كانَ هذَا الْقُرْآنُ أَنْ يُفْتَرى‌ مِنْ دُونِ اللَّهِ) اين قرآن چنان نيست كه افتراى از جانب غير خدا باشد.

(وَ لكِنْ تَصْدِيقَ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ) بلكه تصديق كننده كتابهاى ديگر است، و اين كلام شهادتى است از خداى تعالى كه قرآن گواه كتابهاى گذشته از تورات و انجيل و زبور است و شاهدى است بر اينكه آنها حق است. و هم شاهد است بر اينكه مصداق همان بشارتى است كه آنها درباره‌اش داده‌اند. و برخى گفته‌اند: يعنى گواه است بر آنچه در آينده خواهد آمد از حشر و نشر و حساب و كيفر.

(وَ تَفْصِيلَ الْكِتابِ) يعنى بيان كننده معانى مجملى كه در قرآن است از حلال و حرام و ساير احكام شرعيه، و برخى گفته‌اند: معنايش آنست كه اين قرآن بيان كننده دليلهايى است كه در امور دين بدان محتاج هستيد.

(لا رَيْبَ فِيهِ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ) يعنى شكى نيست كه آن از جانب خداى تعالى نازل گشته و معجزه‌اى است كه هيچكس قادر نيست مانندش را بياورد.

(أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِثْلِهِ) و اگر ميگويند كه آن را بدروغ بر خدا بسته بگو: يك سوره همانند آن در بلاغت بياوريد، زيرا شما اهل زبان هستيد و اگر محمد قادر باشد كه چنين سخنى بگويد شما هم قدرت آن را خواهيد داشت، و چون از