نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 11 صفحه : 173
گفتند: باين شتاب در اين گرما بيرون نشويد،
و برخى گفتهاند: طرف سخن آنها افرادى از خودشان (يعنى منافقان) بودند، و اينها
بخاطر اينكه در راه فرمانبردارى و جلب رضايت حقتعالى متحمل رنجى نشوند و آسوده بسر
برند اين سخنان را بيكديگر ميگفتند(قُلْ نارُ جَهَنَّمَ
أَشَدُّ حَرًّا لَوْ كانُوا يَفْقَهُونَ) اى محمد بدانها بگو:
آتش دوزخى كه با اين تخلف از جهاد براى شما مقرر گشته سوزانتر از اين حرارت است، و
بهتر آن است كه از آن آتش سوزان احتراز كنيد، اگر قوانين خداى تعالى و نويد و
تهديد او را فهم ميكنيد، زيرا حرارت اين هواى داغ در برابر حرارت سوزان آتش دوزخ
قابل توجه نيست.
(فَلْيَضْحَكُوا قَلِيلًا وَ لْيَبْكُوا كَثِيراً) اين جمله تهديدى است بصورت امر، يعنى اين منافقان بايد در اين دنياى
فانى زود گذر كم بخندند زيرا هر چه باشد فانى است گذشته از آنكه خنده در دنيا اندك
است چون غم و اندوه آن بسيار است. و در آخرت بسيار بگريند زيرا آن روزى است كه
اندازهاش پنجاه هزار سال است و چون روزش طولانى است در نتيجه گريه آنها نيز بسيار
خواهد بود.
(جَزاءً بِما كانُوا يَكْسِبُونَ)
بكيفر كفر و نفاق و تخلف بىعذر آنان از جهاد، ابن- عباس گفته است: مردمان منافق
در دوزخ باندازه عمر دنيا گريه ميكنند در اينمدت اشگشان خشك نمىشود و خواب
بچشمشان نميرود. و انس بن مالك از رسول خدا- 6- روايت كرده كه
فرمود: اگر آنچه را من ميدانستم شما نيز ميدانستيد براستى كه كم ميخنديديد و بسيار
ميگريستيد.
(فَإِنْ رَجَعَكَ اللَّهُ إِلى طائِفَةٍ مِنْهُمْ) اگر خدايت تو را از اين سفر و جنگ بسوى گروهى از اين منافقان كه از
همراهى و جنگ در ركاب تو تخلف ورزيدند بازگردانيد.
(فَاسْتَأْذَنُوكَ لِلْخُرُوجِ) و
از تو براى بيرون شدن بهمراهيت در جنگ ديگرى اجازه خواستند.
(فَقُلْ لَنْ تَخْرُجُوا مَعِيَ أَبَداً ...)
بگو هرگز براى جنگى بهمراه من بيرون نيائيد و سبب اين دستور را در آيه بعدى بيان
فرموده كه گويد:
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 11 صفحه : 173