تن از مردمان منافق) گفتند: عبد الرحمن مردى است ريا كار كه تظاهر را دوست دارد و خوش دارد نامش بر سر زبانها بيفتد و نيز گفتند: خداوند از يك صاع خرما بى‌نياز و مستغنى است، و خلاصه آنها از كسانى كه بمقدار زيادترى صدقه ميدادند بنام رياكارى عيبجويى ميكردند، و از آنها كه كمتر داشتند بهمان عنوان كمى و ناچيزى زبان عيبجويى بر آنها باز ميكردند.

(فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ) يعنى استهزاشان ميكردند.

(سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ) يعنى خدا بكيفر تمسخرشان آنها را تمسخر كند آن گاه كه بسوى دوزخ روند.

(وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ) يعنى عذابى دردناك و الم انگيز. و در روايت است كه از رسول خدا- 6- سؤال شد: كدام صدقه بهتر است؟ فرمود: آنچه را شخص نيازمند فقير طاقت آن را داشته باشد.

(اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لا تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ) صيغه «استغفر» صيغه امر است ولى مقصود مبالغه در نوميد ساختن از آمرزش است، يعنى اگر بر طبق دستور و فرمان نيز براى آنها استغفار كنى يا بعنوان حرمت براى ايشان استغفار نكنى در اينجهت يكسان است كه خداى تعالى آنها را نخواهد آمرزيد، چنانچه در جاى ديگر خداى سبحان فرمايد:(سَواءٌ عَلَيْهِمْ أَسْتَغْفَرْتَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ)[1](إِنْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِينَ مَرَّةً فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ) و منظور از لفظ هفتاد در اينجا مبالغه است نه اينكه خصوص اين عدد مقصود باشد، مانند اينكه مردم ميگويند: «اگر هزار بار هم بگويى من نمى‌پذيرم» كه در اينجا منظور آن است كه هر چه بگويى من سخنت را نمى‌پذيرم نه اينكه مقصود خصوص عدد هزار باشد، در اين آيه نيز مقصود مبالغه است نه اينكه در عدد هفتاد خصوصيتى باشد يعنى براى ايشان آمرزشى نيست.

و برخى گفته‌اند: عرب را رسم است كه عدد هفت و هفتاد را براى مبالغه بكار ميبرد،

[1]- براى آنها يكسان است چه برايشان آمرزش بخواهى و چه آمرزش نخواهى هرگز خداوند آنها را نخواهد آمرزيد( سوره منافقون آيه 6)