(كَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ)
زجاج و جبائى گفتهاند: يعنى اين وعدهاى كه بر نفاق و تمسخر شما داده شد همانند وعدهاى
است كه بكافران پيش از شما كه رفتارى همانند رفتار شما داشتند داده شده بود. و
برخى گفتهاند: يعنى رفتار شما مانند رفتار كافران پيش از شما است.
(كانُوا أَشَدَّ مِنْكُمْ قُوَّةً)
يعنى در نيروى بدنى از شما نيرومندتر بودند.
(وَ أَكْثَرَ أَمْوالًا وَ أَوْلاداً) و
مال و اولادشان بيش از شما بود ولى بدانها سودى نداد و عذاب خداوند آنها را فرا
گرفت.
(فَاسْتَمْتَعُوا بِخَلاقِهِمْ)
يعنى از نصيب و بهرهاى كه در دنيا داشتند بهرهمند شدند، يعنى آنها را در شهوات
نامشروع و مواردى كه خداوند نهيشان كرده بود مصرف كردند. و سپس نابود گشتند.
(فَاسْتَمْتَعْتُمْ بِخَلاقِكُمْ كَمَا اسْتَمْتَعَ الَّذِينَ مِنْ
قَبْلِكُمْ بِخَلاقِهِمْ) يعنى شما نيز بهره خود را
در دنيا گرفتيد چنانچه آنها بهره خود را گرفتند.
(وَ خُضْتُمْ كَالَّذِي خاضُوا)
شما نيز در كفر خود و تمسخر بمؤمنان فرو رفتيد چنانچه پيشينيان شما در آن فرو
رفتند.
(أُولئِكَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ)
يعنى آن اعمالى كه از مؤمنان بصورت طاعت پذيرفته شود مانند انفاق در راههاى خير و
صله رحم و اعمال ديگر.
(فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ)
زيرا در آخرت كه مستحق پاداش نيستند، و در دنيا نيز بخاطر كفر و شركشان مستحق
تعظيم و احترام نيستند.
(وَ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ)
يعنى خود را بواسطه گناهان هلاكت بار بزيان و نابودى انداختند.
از ابن عباس روايت شده كه در اين آيه بمثل معروف «ما أشبه الليلة
بالبارحة»[1] تمثل