بيان آيه 58- 59

شرح لغات:

لمز: بمعناى عيبجويى است چنانچه همز نيز بهمين معنا است.

شأن نزول:

از أبى سعيد خدرى روايت شده كه هنگامى رسول خدا- 6- تقسيمى ميكرد- و ابن عباس گفته: اين جريان در جنگ حنين و تقسيم غنائم هوازن بود- در اينوقت حرقوص بن زهير كه همان ابن أبى ذى الخويصرة تميمى بود و بعدها رئيس خوارج شد بنزد آن حضرت آمده گفت: اى رسول خدا از روى عدالت رفتار كن، حضرت در جواب او فرمود: واى بر تو اگر من بعدالت رفتار نكنم كيست كه بعدالت عمل كند؟

عمر گفت: اى رسول خدا اجازه بده گردن اين مرد را بزنم؟ پيغمبر- 6- فرمود: او را بگذار كه او اصحاب و يارانى دارد كه هر يك از شما نماز خود را در برابر نماز آنها و روزه‌اش را در مقابل روزه آنها اندك شمارد، اينان از دين بيرون ميروند هم چنان كه تير از شكار بيرون رود، پس (شخص شكارچى) نظر به پرهاى پيكانش كند چيزى در آن ديده نشود، دوباره نگاه بميانه تير كند در آن نيز چيزى يافت نشود، سپس نظر به خود پيكان كند در آن نيز چيزى ديده نشود، با اينكه آن تير از سرگين و خون (باطن حيوان) گذشته (ولى هيچ اثرى از آنها در تير نمانده)[1] نشانه اين خوارج مرد سياهى است كه در يكى از دو پستانش- يا فرمود: در يكى از دو دستش- (غدّه‌اى) چون پستان زنان است يا پاره گوشتى است كه حركت ميكند و در حال آرامش و صلح مردم خروج ميكنند.

و در حديث ديگرى است كه فرمود: هر گاه خروج كردند آنان را بكشيد، سپس‌

[1]- يعنى چنان از دين بيرون ميروند كه هيچگونه اثرى از دين در آنها باقى نميماند.