جلوگيرى كند.

(وَ لا يَأْتُونَ الصَّلاةَ إِلَّا وَ هُمْ كُسالى‌) يعنى در حال سنگينى، و منظور آن است كه نماز را آن طور كه مأمور به انجام آن هستند انجام ندهند.

(وَ لا يُنْفِقُونَ إِلَّا وَ هُمْ كارِهُونَ) و اين كراهت بدانجهت است كه نماز و انفاق اينان بخاطر رضاى خدا نيست بلكه براى رياء و خودنمايى و تظاهر به اسلام است.

مطلبى كه از اين آيه استفاده ميشود آن است كه كفار نيز در شرائع و احكام مورد خطاب هستند، و آنها نيز بتكاليف الهى مكلفند زيرا خداى سبحان آنها را بر ترك نماز و زكاة نكوهش كند و اگر آن دو بر آنها واجب نبود مورد نكوهش واقع نمى‌شدند.[1](فَلا تُعْجِبْكَ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ) خطاب در آيه متوجه رسول خدا- 6- است ولى همه مؤمنين مورد نظر هستند، و برخى گفته‌اند: مخاطب شنونده است، يعنى اى شنونده تو را بشگفت نياورد، يعنى در دل نگيرى آنچه را از كثرت اموال و اولاد اين منافقان مشاهده ميكنى، و با ديده اعجاب بدانها نگاه مكن.

(إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ بِها فِي الْحَياةِ الدُّنْيا) در معناى اين جمله چند وجه گفته‌اند:

1- گفته ابن عباس و قتاده است كه گفته‌اند: از نظر معنى در اين آيه پس و پيش و تقديم و تأخير است و اصل آن چنين است: «فلا تعجبك اموالهم و اولادهم فى الحياة الدنيا انما يريد اللَّه ليعذبهم بها فى الآخرة» يعنى (اموال و اولاد اينها در اين دنيا تو را بشگفت نيندازد چون خدا ميخواهد آنان را بوسيله آنها در قيامت عذاب كند) و روى اين معنى جمله‌(فِي الْحَياةِ الدُّنْيا)» متعلق به جمله‌(أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ) ميباشد،

[1]- اشاره ببحثى است كه علماء در كتب كلاميه متعرض آن شده‌اند كه آيا كفار نيز مانند مؤمنين مكلف بتكاليف اسلام هستند يا نه، و مؤلف در اينجا ميخواهد به اين آيه نيز استدلال كند كه آنها نيز در تكاليف مورد خطاب بوده و مكلفند.