نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 10 صفحه : 97
نجات يافتند يا هلاك شدند؟ از ابن عباس در
باره آنها سه قول روايت شده است:
1- دو فرقه نجات يافت و يك فرقه هلاك شد 2- دو فرقه هلاك شد و يك
فرقه نجات يافت 3- حال فرقهاى كه نهى نمىكرد، معلوم نيست.
عكرمه گويد: بر ابن عباس داخل شدم. قرآن در برابرش بود و گريه مىكرد
و اين آيه را مىخواند. سپس گفت: مىدانم كه خداوند كسانى را كه ماهى صيد
مىكردند، هلاك كرد و كسانى كه آنها را نهى مىكردند، نجات داد. نميدانم با كسانى
نهى نمىكردند، چه كرد؟! اين است حال ما و رفتار ما! جبائى هم همين قول را اختيار
كرده است.
حسن گويد: فرقه سوم را نجات داد، زيرا آنها متوجه نهى خدا بودند و
براى امر بمعروف و نهى از منكر، هيچ چيز بهتر از اين نيست كه آنها مىگفتند: قومى
كه بدست خدا هلاك خواهند شد، موعظه نكنيد كه گوش نمىكنند. اينها مؤمن بودند و
كشتن مؤمن بدتر از خوردن ماهى است.
(فَلَمَّا عَتَوْا عَنْ ما نُهُوا عَنْهُ قُلْنا لَهُمْ كُونُوا
قِرَدَةً خاسِئِينَ): همين كه از اطاعت دستور خداوند سر پيچى
كردند و با گستاخى براه معصيت رفتند و از بازگشت، امتناع كردند، آنها را بصورت
بوزينگان مسخ كرديم و آنها را مطرود ساختيم. زجاج مىگويد: ممكن است آنها از
خداوند شنيده باشند كه به آنها مىگويد: بوزينگانى مطرود باشيد! و اين معنى براى
نشان دادن عظمت بلايى كه نازل شد، رساتر است.
قتاده گويد: تمام زنان و مردان بصورت بوزينگان دم دار در آمدند و مثل
بوزينهها صدا مىكردند. ابن عباس گويد: سه روز زنده ماندند و مردم آنها را تماشا
كردند، سپس هلاك شدند و نسلى از آنها باقى نماند. هيچيك از انسانى كه مسخ شدند،
بيشتر از سه روز باقى نماندند. مقاتل گويد: هفت روز زنده ماندند. حسن گويد: زاد و
ولد هم كردند. اما اين قول صحيح نيست، زيرا معلوم است كه بوزينگان و همچنين سگان
از اولاد آدم نيستند. ابن مسعود روايت كرده است كه پيامبر فرمود: خداوند
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 10 صفحه : 97