نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 10 صفحه : 55
مقصود از تكبر، اين است كه خود را از مردم
بالاتر بدانند و آنها را از پيروى انبيا منع كنند. اينكه مىگويد:(بِغَيْرِ الْحَقِّ) منظور تاكيد است. يعنى تكبر،
تنها، از راه ناحق ممكن است.
(وَ إِنْ يَرَوْا كُلَّ آيَةٍ لا يُؤْمِنُوا بِها): هر دليلى كه بر يگانگى خدا و نبوت انبيا به آنها نشان داده شود،
ايمان نمىآورند. اين جمله، بيان اين است كه خداوند از حال آنها آگاه است و آنها
را از آيات خود منع كرده است.
(وَ إِنْ يَرَوْا سَبِيلَ الرُّشْدِ لا يَتَّخِذُوهُ سَبِيلًا): اگر راه حق را ببينند، آن را براى خود انتخاب نمىكنند.
(وَ إِنْ يَرَوْا سَبِيلَ الغَيِّ يَتَّخِذُوهُ سَبِيلًا): و اگر راه باطل را ببينند، آن را براى خود انتخاب مىكنند. برخى
گويند: رشد، ايمان و غى، كفر است. برخى گويند: رشد، هر كار پسنديده و غى، هر كار
زشتى است.
(ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُوا بِآياتِنا):
علت اينكه آنها را از آيات خود منع كردهايم، يا علت اينكه آنها براه باطل تمايل دارند،
اين است كه آنها آيات و معجزات ما را تكذيب كردهاند.
(وَ كانُوا عَنْها غافِلِينَ): و
در باره آنها نمىانديشند. مقصود اين نيست كه واقعاً غافلند، بلكه مقصود اين است
كه مثل آدم غافل هستند.
مثل:(صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ) كه مقصود اين نيست
كه واقعاً كر و لال و كورند، بلكه يعنى مثل آدم كر و لال و كورند.
(وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ لِقاءِ الْآخِرَةِ حَبِطَتْ
أَعْمالُهُمْ): كسانى كه آيات و قيامت و بعث و نشور را تكذيب كردند، اعمالى كه
كردند، دچار آنت زدگى شد و بحال آنها سودى نبخشيد، زيرا آن طورى كه از آنها خواسته
شده بود انجام ندادند.
(هَلْ يُجْزَوْنَ إِلَّا ما كانُوا يَعْمَلُونَ): اين جمله بصورت استفهام است، ولى مقصود انكار و توبيخ است. يعنى،
هر چه كردهاند، پاداش همان را مىبينند. پاداش
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 10 صفحه : 55