بيان آيه 73 تا 75

لغت:

فتنة: آزمايش. اين كلمه در معناى كفر و شرك استعمال مى‌شود. مثل:

(وَ الْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ) (بقره 217: فتنه شرك از آدمكشى بزرگتر است) و مثل:

(وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَكُونَ فِتْنَةٌ) (بقرة 193: با آنها بجنگيد تا فتنه شرك باقى نماند) و در معناى عذاب هم استعمال مى‌شود. مثل:(جَعَلَ فِتْنَةَ النَّاسِ كَعَذابِ اللَّهِ) (عنكبوت 1: عذاب مردم را مثل عذاب خدا قرار داد) و مثل:(ذُوقُوا فِتْنَتَكُمْ) (ذاريات 14: عذاب خود را بچشيد) و همچنين در معناى معذرت و قتل. مثل:

(ثُمَّ لَمْ تَكُنْ فِتْنَتُهُمْ) (انعام 23: آن گاه معذرت ايشان نبود) و مثل:(إِنْ خِفْتُمْ أَنْ يَفْتِنَكُمُ) (نساء 101: اگر بترسيد كه شما را بكشد) و نيز به معناى آشوب و گرفتارى بود از بلا. مثل:(وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ) (عنكبوت 3: آنها را كه پيش از ايشان بودند، آزمايش و گرفتار كرديم) اين تفصيل، اقتباس است از گفتار امام صادق (ع).

كريم: نيكوكار و بزرگوار. رزق كريم يعنى روزى بزرگ و فراوان.

مقصود:

اكنون خداوند بمنظور بيان حكم كافران مى‌فرمايد:

(وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ‌): ابن اسحاق و قتاده گويند: يعنى مردم كافر ياران يكديگرند. ابن عباس و ابو مالك گويند: يعنى از يكديگر ارث مى‌برند.

(إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَكُنْ فِتْنَةٌ فِي الْأَرْضِ وَ فَسادٌ كَبِيرٌ): اگر آنچه در خصوص همكارى و كمك و تبرى از كفار، به شما دستور داده شد، انجام ندهيد، در روى زمين فتنه و فسادى بزرگ واقع مى‌شود. مقصود از فتنه، در اينجا گرفتاريى است كه از راه‌