نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 10 صفحه : 130
(يَسْئَلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنْها):
مجاهد و ضحاك گويند: يعنى طورى از تو سؤال مىكنند كه گويا تو زياد در باره آن
كنجكاوى كرده و به آن عالم شدهاى. بايد توجه داشت كه «بها» در اينجا محذوف است و
در قرائت ابن عباس «حفى بها» آمده و «عنها» محذوف است. برخى گويند: يعنى طورى از
تو سؤال مىكنند كه گويا تو از سؤال آنها خوشحال هستى. برخى گويند: يعنى طورى از
تو سؤال مىكنند كه گويا تو سؤال كردهاى و دانستهاى. طبق اين معنى «حفى» به
معناى «سائل» است.
(قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ اللَّهِ):
بگو: علم آن تنها پيش خداوند است. علت اعاده اين مطلب اين است كه متصل به بعد شده
است.
(وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ):
لكن بيشتر مردم نميدانند. برخى گويند: منظور از(عِلْمُها عِنْدَ رَبِّي) علم به وقت آن و منظور از(عِلْمُها عِنْدَ اللَّهِ) علم به كيفيت آن
است. اين قول از جبائى است. وى گويد: اين آيه، دلالت دارد بر اينكه عقيده شيعه در
مورد علم امام و اينكه هر امامى امام بعدى را تعيين مىكند تا روز قيامت فرا رسد
باطل است. اگر اين مطلب صحيح باشد. بايد آخرين امام اعلام كند كه بعد از او قيامت
فرا مىرسد و اين خلاف:( إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّي) است.
لكن اين مطلب ضعيف است، زيرا چه مانعى دارد كه آخرين امام، بداند كه
بعد از او امامى نيست و قيامت فرا مىرسد و در عين حال وقت قيامت را هم نداند؟!
زيرا وقت مرگ خود را هم بطور دقيق و قطعى نمىداند.
اين در صورتى است كه بگوييم: ساعت يعنى وقت مردن مردم. اما اگر
بگوييم يعنى وقت حشر، شبههاى باقى نمىماند، زيرا هر گاه امام بداند كه بعد از او
مردم فانى مىشوند، لازم نيست بداند كه چه وقت محشور مىشوند؟
علاوه بر اين در روايت است كه در وقت مرگ آخرين امام تكليف برداشته
مىشود زيرا شرايط قيامت و علائم آن از قبيل: طلوع خورشيد از مغرب و ... ظاهر
مىشود. با اينهمه جايز است كه امام وقت قيامت را نداند
.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 10 صفحه : 130